Një fosil pothuajse i plotë i Arkeopteriksit është analizuar me skanim të avancuar CT dhe imazhe ultravjollcë, duke zbuluar detaje të papara që mund të ndihmojnë në zgjidhjen e debateve të gjata rreth origjinës së fluturimit të fuqishëm tek dinozaurët. Ky ekzemplar, i vendosur në Muzeun Field të Historisë Natyrore në Çikago, është një nga fosilet më të ruajtura të specieve, që daton afërsisht 150 milionë vjet më parë. Studimi i kohëve të fundit, i botuar në Nature , përdor teknologji të përparuar për të zbuluar inde të buta dhe struktura pendësh të padukshme për studiuesit e mëparshëm. Rezultatet ofrojnë perspektiva të reja se si ky “zog i parë” mund të ketë qenë i aftë për fluturim të vërtetë, në vend që thjesht të rrëshqiste ose të fluturonte.
Fosili i Arkeopteryx-it të Çikagos dallohet për ruajtjen e tij të jashtëzakonshme, duke humbur vetëm një kockë të vetme në majë të njërës gisht të krahut, duke e lënë skeletin pothuajse plotësisht të paprekur. Duke përdorur dritën ultravjollcë, shkencëtarët zbuluan gjurmë të ndezura të indeve të buta si lëkura dhe mbetjet e pendëve që nuk janë vërejtur kurrë më parë në ekzemplarët e Arkeopteryx-it. Me rëndësi të veçantë është zbulimi i një trakti të ruajtur mirë të pendëve të brendshme sekondare të specializuara të quajtura terciale. Këto pendë shtrihen nga bërryli deri në anën e trupit, duke zgjeruar në mënyrë efektive krahun dhe potencialisht duke luajtur një rol kritik në dinamikën e fluturimit. Ky zbulim adreson një boshllëk të madh në fosilet e mëparshme , ku pendë të tilla nuk ishin identifikuar qartë. Kuptimi i përmirësuar i këtyre trakteve të pendëve hedh dritë mbi mënyrën se si anatomia e krahut kontribuoi në aftësitë aerodinamike.
Jingmai O’Connor, autorja kryesore e studimit dhe kuratore e asociuar e zvarranikëve fosile në Muzeun Field, thekson se Arkeopteriksi nuk ishte dinosauri i parë me pupla ose krahë, por mund të jetë më i hershmi që i përdori ato për fluturim. Ajo shpjegon se, krahasuar me shumicën e zogjve modernë, Arkeopteriksi ka një kockë të krahut të sipërm jashtëzakonisht të gjatë, e cila paraqet një sfidë unike aerodinamike. “Krahasuar me shumicën e zogjve të gjallë, Arkeopteriksi ka një kockë të krahut të sipërm shumë të gjatë. Dhe nëse po përpiqeni të fluturoni, të kesh një kockë të gjatë të krahut të sipërm mund të krijojë një boshllëk midis pendëve të gjata primare dhe sekondare të krahut dhe pjesës tjetër të trupit tuaj. Nëse ajri kalon nëpër atë boshllëk, kjo prish ngritjen që po gjeneroni dhe nuk mund të fluturoni.” Prania e pendëve terciare të identifikuara rishtazi do ta kishte mbyllur këtë boshllëk, duke mundësuar ngritje më të mirë dhe fluturim më efikas. Ky adaptim anatomik sinjalizon se Arkeopteriksi kishte zhvilluar mekanikë të përparuar fluturimi shumë më herët sesa ishte konfirmuar më parë.
Fosili i analizuar në këtë studim është ekzemplari i 14-të i njohur i Arkeopteriksit dhe ishte mbajtur në koleksione private për shumë vite, duke e lënë atë në mënyrë efektive përtej mundësive shkencore. Muzeu Field e bleu fosilin në vitin 2022, duke u lejuar studiuesve të aplikojnë teknika moderne të imazherisë dhe t’i bëjnë skanimet CT me rezolucion të lartë të arritshme publikisht. Kjo transparencë inkurajon bashkëpunimin shkencor global dhe hap mundësi të reja për rishqyrtimin e evolucionit të fluturimit tek zogjtë e hershëm dhe dinosaurët. O’Connor vëren rëndësinë e gjetjeve duke deklaruar: “Po mësojmë diçka emocionuese dhe të re nga pothuajse çdo pjesë e trupit që kemi ruajtur. Dhe ky punim është në të vërtetë vetëm maja e ajsbergut.” Studimi i vazhdueshëm i këtij fosili premton të thellojë kuptimin e tranzicionit evolucionar midis dinozaurëve dhe zogjve.
