Ajsbergu më i madh i Tokës po shpërbëhet ngadalë në një kurs përplasjeje me Xhorxhian Jugore, duke kërcënuar kolonitë e brishta të jetës së egër dhe duke zbuluar dinamika të fshehura të Oqeanit Jugor.
Duke u ngritur mbi valë si një fortesë akulli që lundron, pllaka masive është bërë qendra e vëmendjes gjithnjë e në rritje shkencore dhe detare.
Sipas Live Science, struktura kolosale ka filluar të derdhë mijëra fragmente në ujërat e afërta, duke ngjallur shqetësim si tek studiuesit ashtu edhe tek navigatorët.
Afrimi i saj i qëndrueshëm drejt një territori të largët britanik ngre pyetje të reja rreth sjelljes së ajsbergut, rrugëve të mbijetesës së pinguinëve dhe ndryshimeve afatgjata në ekosistemet polare, pa zbuluar ende shkallën e plotë të asaj që na pret.
A23a kolosale, e njohur si “megaberg”, nuk është vetëm ajsbergu më i madh që ndodhet aktualisht në sipërfaqe, por edhe një nga më të vjetrit. I lindur në vitin 1986 kur u shkëput nga Akullnaja Filchner e Antarktidës, ai mbeti i bllokuar në shtratin e detit për dekada të tëra, dhe më vonë i kapur në një vorbull oqeanike, duke u rrotulluar në vend.
Pasi u çlirua më në fund në dhjetor 2024, A23a hyri në Grykën Drake — e njohur me nofkën “varreza e ajsbergëve” — dhe filloi të lëvizte në veri drejt Xhorxhias Jugore. Ishulli, një territor i largët britanik përtej detit, tani e gjen veten direkt në rrugën e ajsbergut.
Që nga mesi i majit, ajsbergu ishte vetëm 280 km larg ishullit.
Sateliti Aqua i NASA-s ka kapur së fundmi një transformim mahnitës. Skaji verior i A23a po shkërmoqet, duke lëshuar një breshëri mbeturinash të akullta.
Shumë prej tyre kanë një diametër të paktën një kilometër dhe do të përbënin rrezik për anijet.
Megabergu dikur mbulonte një sipërfaqe prej 3,900 kilometrash katrorë, por tani mat rreth 3,500 km² — afërsisht sa madhësia e Kornuollit . Muret e tij gjigante prej akulli arrijnë 400 metra, më të larta se Shard i Londrës .
Disa pllaka akulli po shkëputen si qytete lundruese, me fragmentin më të madh – A23c – që lundron drejt jugut, duke matur 130 km².
Xhorxhia Jugore është shtëpia e miliona fokave dhe pinguinëve, duke përfshirë pinguinët mbretërorë, elefantët dhe foka me gëzof. Kur ajsbergët si A38 u ndalën këtu në vitin 2004, ata bllokuan aksesin në zonat e ushqyerjes, duke lënë zogj dhe këlyshë të ngordhur përgjatë brigjeve.
“Ajsbergët janë të rrezikshëm në vetvete. Do të isha jashtëzakonisht i lumtur nëse do të na humbiste fare”, tha kapiteni Simon Wallace në bordin e anijes patrulluese qeveritare Pharos .
Shkencëtarët dhe marinarët në të gjithë globin po vëzhgojnë lëvizjet e A23a çdo ditë, duke e ndjekur atë përmes imazheve satelitore.
Sipas Andrew Newman, nga kompania e peshkimit Argos Froyanes, fragmentet e ajsbergut janë kudo:
Është i ndarë në copa që nga madhësia e disa stadiumeve të Wembley-t deri në copa sa madhësia e tavolinës suaj. Këto copa mbulojnë praktikisht të gjithë ishullin.
Me dritat e kërkimit ndezur gjithë natën, marinarët duhet të lundrojnë nëpër mbeturina të paparashikueshme.
Mund të vijë nga askund – tha Kapiten Wallace .
Në vitin 2023 , ajsbergu A76 iu afrua në mënyrë të rrezikshme gjithashtu.
Copa të saj po përmbyseshin, kështu që dukeshin si kulla të mëdha akulli, një qytet akulli në horizont – kujton Mark Belchier, një ekolog detar që këshillon qeverinë e Xhorxhias së Jugut.
Këto ngjarje janë më të shpeshta. Siç vëren Belchier, “Xhorxhia Jugore ndodhet në rrugicën e ajsbergëve” – dhe ndërsa si peshkimi ashtu edhe jeta e egër janë të qëndrueshme, shkalla e kërcënimit po rritet.
Përpara se të shkrihej, A23a ofroi një dhuratë unike shkencore. Në vitin 2023, anija kërkimore Sir David Attenborough iu afrua skelës dhe shkencëtarët morën mostra të rralla uji vetëm 400 metra larg mureve të saj të akullta.
Pashë një mur masiv akulli shumë më të lartë se unë, për aq sa mund të shihja… Copa akulli po binin — ishte mjaft madhështore – tha Laura Taylor, një studiuese doktorature.
Analiza e saj mund të ndihmojë në deshifrimin e mënyrës se si uji i shkrirë i ajsbergut ndikon në ciklin e karbonit në Oqeanin Jugor. Shkrirja nuk është vetëm ujë i pastër – ajo përmban lëndë ushqyese, kimikate dhe fitoplankton, organizma të vegjël që mund të bllokojnë dioksidin e karbonit ndërsa fundosen.
