Aty ku dikur ishte vendbanimi i njerëzve, tani ka mbetur vetëm zhavorr, rrënoja dhe ujë. Një ortek akullnajor ka përpirë fshatin alpin Blatten në Zvicër, dhe rreziku për fshatra të tjerë po rritet – niveli i ujit është në rritje të vazhdueshme.
Rrjedha e lumit Lonza është bllokuar nga grumbulli i rrënojave, dhe pas këtij bllokimi po formohet një liqen gjithnjë e më i madh. Uji ka filluar të përmbytë shtëpitë që deri tani i kishin shpëtuar përplasjes së shkëmbinjve dhe akullit. Sipas Christian Studer nga Zyra për Rreziqe Natyrore në Luginën e Lötschental, në një konferencë për shtyp të enjten, niveli i ujit po rritet deri në 80 centimetra në orë.
Shkëmbinj të tjerë vazhdojnë të bien nga mali, ndërsa masat e mëdha të akullit dhe rrënojave që tashmë janë shembur janë të paparashikueshme. Shërbimet e emergjencës, ekspertët dhe banorët nuk mund të bëjnë asgjë përveçse të vëzhgojnë nga larg. “Jemi të dënuar të vëzhgojmë, të pafuqishëm – është një ndjenjë e plotë pamundësie,” deklaroi Valentin Werlen nga këshilli lokal.
Nga shpati përballë po rrëshqet më tej zhavorri, gjithçka është e paqëndrueshme, dhe për shkak të rrezikut, përdorimi i makinerive të rënda aktualisht nuk është i mundur.
Një liqen formohet mbi masivin e rrënojave
Autoritetet zvicerane të menaxhimit të katastrofave janë të shqetësuara për zhvillimet pas shembjes së madhe të akullnajës. Sipas Studer, pritet që ky liqen të kalojë mbi ose përmes grumbullit të rrënojave në orët e para të mëngjesit, duke krijuar një rrugë për ujin drejt luginës dhe duke marrë me vete baltë dhe gurë.
Të enjten, autoritetet evakuuan edhe më shumë shtëpi, pasi nuk mund të garantonin më sigurinë e banorëve. Në total, 16 persona u evakuuan nga fshatrat përreth si Kippel, Wiler dhe zona turistike Fafleralp.
Autoritetet, në bashkëpunim me ekspertë, po shqyrtojnë skenarë të ndryshëm për mënyrën se si mund të ndodhë zbrazja e liqenit. “Qëllimi është të parashikojmë sa më saktë këtë proces dhe të garantojmë sigurinë e popullsisë në zonat më të ulëta,” tha Studer.
Dy skenarë të mundshëm
Në konferencën për shtyp u përmendën dy skenarë të mundshëm për mënyrën si mund të zbrazet liqeni:
Skenari i parë: Uji e gjen gradualisht rrugën për të dalë, duke depërtuar ngadalë përmes shtresave të rrënojave. Kjo është konsideruar si më e mundshme, pasi shtresa është e sheshtë dhe e gjerë.
Skenari i dytë: Masa e rrëshqitur e materialit përbërës të rrënojave mund të bëhet e lëngshme dhe të rrëshqasë. “Mendojmë se sasia që do të lëvizë nuk do të jetë e madhe,” theksoi Studer.
Sipas vlerësimeve aktuale, diga në Ferden pritet të përballojë presionin në të dy skenarët dhe të vazhdojë të ofrojë mbrojtje. “Për momentin nuk ka nevojë për zgjerimin e zonave të evakuimit,” përfundoi ai.
