Gjetjet e fundit të botuara në Archaeological Research in Asi a kanë zbuluar një zbulim të habitshëm – filipinasit e lashtë, mbi 35,000 vjet më parë, ishin ndër të parët në botë që zotëruan navigimin kompleks oqeanik. Ky studim i përparuar, i udhëhequr nga arkeologë nga Universiteti Ateneo de Manila, transformon kuptimin tonë për shoqëritë e hershme njerëzore në Azinë Juglindore. Hulumtimi përqendrohet në ishullin e Mindoros, duke ofruar njohuri të reja mbi rolin e Filipineve si një qendër qendrore e aktivitetit detar në parahistori.
Projekti arkeologjik përfshiu vite të tëra pune në terren në vende të ndryshme, duke përfshirë ishullin Ilin dhe komunën Magsaysay. Ekipi zbuloi disa nga mbetjet dhe objektet më të vjetra njerëzore në rajon, duke sinjalizuar se Filipinet ishin shumë më të përparuara nga sa mendohej më parë. Këto zbulime sugjerojnë se filipinasit e hershëm jo vetëm që lundruan në det me aftësi të jashtëzakonshme, por gjithashtu zhvilluan mjete të sofistikuara, tregtuan në distanca të gjera dhe praktikuan tradita komplekse kulturore.
Hulumtimi i kryer nga Projekti i Arkeologjisë Mindoro sfidon modelet më të vjetra që i shihnin Filipinet thjesht si një rajon periferik në kohët e lashta. Në vend të kësaj, gjetjet e paraqesin arkipelagun si një korridor të rëndësishëm detar. Ndryshe nga disa ishuj fqinjë që ishin të lidhur me kontinentin me anë të urave tokësore gjatë periudhave akullnajore, Mindoro mbeti i izoluar nga ujërat e thella, duke i detyruar banorët e saj të hershëm të mbështeteshin te detaria për mbijetesë dhe vendosje .
Provat e mbledhura japin një pamje të migrimit të qëllimshëm dhe vendosjes së qëllimshme nëpër ishuj, të nxitur nga navigimi detar shumë i aftë. Aftësia për të lundruar në det të hapur jo vetëm që i çoi filipinasit e hershëm në Mindoro, por gjithashtu i mundësoi atyre të bashkëveprojnë me grupet fqinje të ishujve në rajon, duke formësuar një rrjet shkëmbimi kulturor në të gjithë Azinë Juglindore.
Materiali i zbuluar në vende të ndryshme, siç janë veglat litike, guaska detare dhe fragmente skeletore, demonstrojnë zgjuarsinë dhe shkathtësinë e këtyre komuniteteve të hershme filipinase. Veçanërisht, veglat prej kocke dhe pajisjet e përparuara të peshkimit sugjerojnë që banorët e Mindoros merreshin me peshkim në det të thellë, duke kapur grabitqarë oqeanikë si bonito dhe peshkaqenë. Kjo tregon se filipinasit e hershëm zotëronin njohuri të përparuara detare dhe përdornin zonat në det të hapur për gjueti dhe mbledhje.
Për më tepër, zbulimi i veglave prej obsidiani me nënshkrime kimike që përputhen me ato të gjetura në ishullin fqinj të Palawanit ofron prova të tregtisë ose lëvizjes në distanca të gjata. Këto objekte sugjerojnë se shkëmbimi i ideve, veglave dhe teknologjisë ndodhi në të gjithë hapësirën e gjerë të Azisë Juglindore detare, duke forcuar idenë se Filipinet ishin një pjesëmarrëse aktive në një sistem dinamik shkëmbimi kulturor.
Teknologjia e gjetur në Mindoro sfidon idenë se njerëzit e hershëm në Azinë Juglindore ishin të izoluar ose të pazhvilluar. Ndër gjetjet më interesante janë sqepat e guaskës Tridacna, të cilat datojnë midis 7,000 dhe 9,000 vjet më parë. Këto mjete nuk janë unike për Mindoro-n, por janë gjetur në rajone të tjera, përfshirë Papua Guinenë e Re. Kjo prani e përhapur e mjeteve të ngjashme tregon se detarët e hershëm në të gjithë rajonin ndanin praktika të përbashkëta teknologjike dhe ka të ngjarë të ishin pjesë e një shoqërie detare të gjerë dhe të ndërlidhur.
Për më tepër, zbulimi i praktikave simbolike, siç janë varrimet e përkulura në ishullin Ilin, pasqyron kompleksitetin kulturor dhe shoqëror të këtyre komuniteteve të lashta. Këto varrime sugjerojnë që filipinasit e hershëm kishin sisteme të përbashkëta besimi që tejkalonin kufijtë gjeografikë, duke lënë të kuptohet një trashëgimi të pasur kulturore të nxitur përmes ndërveprimit përtej deteve.
