Për shekuj me radhë, Marsi ka magjepsur imagjinatën njerëzore. Pamja e tij e kuqërremtë i ka dhënë nofkën ” Planeti i Kuq “, por a është vërtet aq i kuq sa na është bërë të besojmë? Ndërsa Marsi duket i kuq nga Toka, e vërteta pas ngjyrës së tij është më komplekse dhe shumë më pak e zjarrtë nga sa supozojnë shumë.
Në shikim të parë, Marsi mund të duket si një prush gjigant që shkëlqen në qiell, por sipërfaqja e tij është larg të qenit një e kuqe uniforme. Burimi i vërtetë i ngjyrës së kuqërremtë të Marsit qëndron në praninë e oksidit të hekurit, ose ndryshkut, që gjendet në pluhurin dhe shkëmbinjtë e shpërndarë në të gjithë sipërfaqen e tij. Ky pluhur me ngjyrë ndryshku është ai që i jep botës së ndryshkur pamjen e saj karakteristike, veçanërisht kur shihet nga larg.
Kjo lidhje midis planetit të katërt dhe oksidit të hekurit është domethënëse, pasi oksidi i hekurit është gjithashtu substanca që i jep ndryshkut të Tokës ngjyrën e saj të kuqërremtë. Në fakt, analogjia nuk është shumë larg – ashtu si ndryshku formohet kur hekuri reagon me oksigjenin këtu në Tokë , sipërfaqja e Marsit në mënyrë të ngjashme përmban një shtresë të oksiduar hekuri që, në kushtet e duhura, merr një nuancë të ndryshkur kafe ose të verdhë të çelët.
Pavarësisht se njihet si “Planeti i Kuq”, sipërfaqja e Marsit nuk dominohet nga tone të gjalla të kuqe. Një vështrim më i afërt i fotografive nga roverët dhe satelitët zbulon një paletë më komplekse. Sipërfaqja e Marsit shfaqet kryesisht në nuanca të kafesë së ndryshkur dhe portokallisë së zbehtë , me nuanca të ngjyrës së errët që prishin ngjyrën dominuese.
Jo të gjitha pjesët e Planetit të Kuq duken njësoj. Polet e planetit janë të mbuluara me akull, i cili duket i bardhë, veçanërisht gjatë stinëve më të ftohta të Marsit. Këto kapele akulli përbëhen nga ujë i ngrirë dhe dioksid karboni – ky i fundit i njohur si ” akulli i thatë ” – i cili i nënshtrohet një cikli magjepsës. Kur rrezet e diellit bien në rajonet polare, akulli i thatë avullohet, duke i tkurrur kapele akulli. Ndërsa bie nata, kapele akulli rriten përsëri , duke u dhënë shkencëtarëve një pamje dramatike të ndryshimeve sezonale të planetit.
Ndërsa nuanca e kuqe e planetit shpesh theksohet në imazhe, ngjyrat e vërteta të planetit bëhen edhe më interesante kur shihen përmes spektrave të ndryshëm të dritës. Për shembull, shkencëtarët përdorin kamera të specializuara që mund të zbulojnë dritën ultravjollcë (UV) dhe infra të kuqe (IR) , duke zbuluar karakteristika të padukshme për syrin e njeriut. Këto vëzhgime të specializuara i ndihmojnë studiuesit të kuptojnë më shumë rreth sipërfaqes, atmosferës dhe madje edhe potencialit të planetit për të mbështetur jetën.
Planeti i Kuq vërehet edhe në dritën infra të kuqe, një spektër që na tregon karakteristika që nuk janë të dukshme në fotot e zakonshme. Ndërsa këto imazhe infra të kuqe nuk janë ngjyra “të vërteta” (pasi njerëzit nuk mund ta shohin dritën infra të kuqe), studiuesit përdorin “ngjyra të rreme” për të nxjerrë në pah karakteristikat e sipërfaqes së planetit dhe për të studiuar gjeografinë e tij në detaje më të mëdha.
Për më tepër, anija kozmike MAVEN e NASA-s , e cila studion atmosferën e Marsit, ka marrë gjithashtu imazhe ultravjollcë, duke u ofruar shkencëtarëve një perspektivë unike mbi planetin. Foto të tilla janë thelbësore për të kuptuar historinë e Marsit dhe potencialin e tij për të pasur dikur ujë të lëngshëm.
Megjithatë, ndërsa Marsi mund të duket i kuq me sy të lirë, pamja e tij e vërtetë është më komplekse dhe e nuancuar nga sa e kuptojnë shumë njerëz. Nëpërmjet teknologjisë dhe kërkimit modern, shkencëtarët po fitojnë njohuri të reja mbi peizazhin marsian, duke hedhur dritë mbi tiparet e tij në mënyra që dikur ishin të paimagjinueshme. Edhe pse ngjyra “e kuqe” e Marsit është ikonike, janë ndryshimet delikate në pamjen e tij, të parë përmes infra të kuqes dhe ultravioletës, që vazhdojnë të tërheqin vëmendjen e studiuesve dhe entuziastëve të hapësirës njësoj.
Qytetërimet e lashta në të gjithë botën e vëzhguan planetin në qiellin e natës, duke vënë re shkëlqimin e tij të kuqërremtë . Romakët, për shembull, e quajtën planetin sipas perëndisë së tyre të luftës, duke besuar se ngjyra e tij i ngjante gjakut. Kjo lidhje midis gjakut dhe Marsit nuk ishte krejtësisht e gabuar, pasi oksidi i hekurit në sipërfaqen e tij ka ngjashmëri me hekurin që gjendet në hemoglobinë, molekula që i jep gjakut ngjyrën e tij të kuqe.
