Rreth 250 milionë vjet më parë, Toka ishte pothuajse pa jetë, me pothuajse të gjitha format e jetës të zhdukura. Kjo ngjarje, e njohur si zhdukja masive Permian-Triasik, ose Vdekja e Madhe, ishte zhdukja më katastrofike në historinë e planetit tonë. Ajo shënoi fundin e Epokës Paleozoike, duke çuar në zhdukjen e deri në 94% të specieve detare dhe 70% të familjeve vertebrore tokësore.
Pyjet tropikale, jetësore për ciklin e karbonit të Tokës, pësuan gjithashtu një rënie të rëndë. Por një studim i ri hedh dritë mbi arsyen pse planeti mbeti në një gjendje ” serre ” për miliona vjet pas kësaj ngjarjeje.
Zhdukja Permian-Triasik u shkaktua kryesisht nga një shpërthim masiv vullkanik në atë që tani njihet si Siberia. Ngjarja, e cila ndodhi në Kurthet Siberiane, lëshoi sasi të mëdha shkëmbinjsh të shkrirë dhe dioksid karboni në atmosferë. Kjo rritje e gazrave serrë shkaktoi ngrohje të shpejtë globale, me temperatura sipërfaqësore që u rritën deri në 6 °C deri në 10 °C. Këto kushte ekstreme ishin shumë të shpejta për shumë forma jete që të përshtateshin, duke rezultuar në zhdukje të përhapur. Nivelet e dioksidit të karbonit u rritën ndjeshëm, duke krijuar një efekt super serrë që e mbajti planetin jashtëzakonisht të ngrohtë.
Edhe pse shumë shpërthime vullkanike kanë çuar në çrregullime të klimës në të kaluarën, ato zakonisht rivendosin ekuilibrin brenda 100,000 deri në 1,000,000 vjetësh. Megjithatë, gjatë zhdukjes Permiane-Triasike, temperaturat e Tokës mbetën të larta për rreth pesë milionë vjet, një periudhë shumë më e gjatë se ngjarjet tipike të klimës vullkanike. Por pse zgjati kaq gjatë kjo gjendje super-serë?
Një nga gjetjet kryesore të këtij studimi të ri qëndron në rolin e pyjeve tropikale të Tokës, të cilat dikur luanin një rol vendimtar në rregullimin e ciklit të karbonit të planetit. Këto pyje, të cilat ishin të pasura me këneta torfe dhe bimësi të dendur, thithën karbonin nga atmosfera, duke ndihmuar në stabilizimin e klimës. Megjithatë, shpërthimet vullkanike i shkatërruan këto pyje. Ndërsa temperaturat u rritën shumë shpejt, shumë bioma bimore tropikale dhe subtropikale, veçanërisht pyjet e shiut, nuk ishin në gjendje të mbijetonin. Fosilet tregojnë se këto zona dikur të harlisura u zhdukën plotësisht, duke rezultuar në një “boshllëk qymyri” në të dhënat gjeologjike, gjë që shënoi mungesën e thithjes së konsiderueshme të karbonit organik.
Humbja e këtyre pyjeve ishte kritike. Bimët dhe bimësia janë jetësore në largimin e dioksidit të karbonit nga atmosfera, duke e ruajtur atë si lëndë organike. Me zhdukjen e këtyre pyjeve, efikasiteti i ciklit të karbonit organik të Tokës u ul në mënyrë drastike, duke e penguar planetin të rikuperohej nga nxehtësia. Kjo çoi në kushtet e zgjatura të serrës.
Pas shpërthimit dhe zhdukjes, Toka filloi të rimëkëmbej ngadalë. Megjithatë, rruga drejt një klime më të qëndrueshme nuk ishte e shpejtë. Studimi nxjerr në pah se si bimë të vogla me rritje të ulët si likopodët filluan të dominonin peizazhin. Këto bimë ishin të vogla, duke arritur vetëm lartësi nga 2 deri në 20 centimetra .
Edhe pse ato ishin në gjendje të rikolonizonin tokën, ato ishin shumë më pak efikase në thithjen e karbonit sesa ekosistemet e mëparshme pyjore. Bimët më të mëdha u rikthyen ngadalë gjatë rreth pesë milionë viteve, por aftësia e tyre për të rregulluar karbonin e atmosferës mbeti e kufizuar krahasuar me pyjet e harlisura të së kaluarës.
Duke përdorur një model të ciklit të karbonit të zhvilluar rishtazi të quajtur SCION, studiuesit zbuluan se klima mbeti e bllokuar në një gjendje super-serë për shkak të produktivitetit të reduktuar primar nga ekosistemet e shkatërruara. Vetëm kur bimët u rivendosën dhe filluan aktivitetet e tyre të thithjes së karbonit, klima e Tokës filloi të stabilizohej.
