Në zbulimet e fundit, historiani dhe arkeologu Tom McCollough ka zbuluar atë që ai beson se është vendndodhja e vërtetë e Kanës, fshatit ku ndodhi mrekullia e parë e Jezu Krishtit – shndërrimi i ujit në verë. Gjetjet e tij, të vendosura në Khirbet Qana, një vend i vendosur në Galile, ofrojnë prova bindëse që sfidojnë besimin e gjatë se Kafr Kanna është vendi i vërtetë i ngjarjes. Siç raportohet nga New York Post, zbulimi i McCollough jo vetëm që mbështet rrëfimin historik nga Ungjilli i Gjonit, por mund të ripërcaktojë kuptimin e pelegrinazhit të hershëm të krishterë dhe historisë biblike.
Ungjilli i Gjonit rrëfen mrekullinë e parë publike të Jezusit gjatë një dasme në Kanë të Galilesë. Sipas shkrimeve të shenjta, Jezusi e shndërroi ujin në verë, duke e shpëtuar festën e dasmës nga katastrofa. Tregimi përmend gjithashtu gjashtë enë guri të përdorura për larje ceremoniale, të cilat Jezusi udhëzoi të mbusheshin me ujë. Këto detaje kanë qenë thelbësore për identifikimin e vendndodhjes historike dhe gjeografike të ngjarjes. Pavarësisht rëndësisë së kësaj mrekullie në traditën e krishterë, historianët dhe arkeologët kanë debatuar prej kohësh për vendndodhjen e saktë të Kanës.
Hulumtimi i McCollough sfidon pikëpamjet tradicionale, konkretisht teorinë mbizotëruese që e vendos Kanën në fshatin modern të Kafr Kannës. Ndërsa ky vend është nderuar si vendi i mrekullisë së Jezusit, McCollough argumenton se Khirbet Qana, e vendosur vetëm pesë milje në veri, ofron një argument shumë më të fortë bazuar si në provat arkeologjike ashtu edhe në tekstet historike.
Gjetjet arkeologjike në Khirbet Qana ofrojnë prova të prekshme që mund ta zgjidhin më në fund debatin mbi vendndodhjen e vërtetë të Kanës. Ekipi i McCollough zbuloi një kompleks shpellash të adhurimit të krishterë, të shënuar nga kryqe të shumta dhe mbishkrime të krishtera, që datojnë mbi 1,500 vjet më parë. Këto gjetje janë në përputhje me adhurimin historik të mrekullisë së Jezusit dhe përputhen ngushtë me rrëfimet e pelegrinazhit nga shekujt e parë të Krishterimit. Siç vëren McCollough, “Ne kemi zbuluar një kompleks të madh shpellash të adhurimit të krishterë që përdorej nga pelegrinët e krishterë që vinin për të adhuruar mrekullinë e shndërrimit të ujit në verë”.
Prania e një altari dhe hapësirës për kavanoza shtesë prej guri e forcon argumentin e McCollough. Numri i kavanozave të gjetur në vend – pesë hapësira shtesë – korrespondon me rrëfimin biblik të gjashtë kavanozave prej guri të përdorur në mrekulli. Prova të tilla sugjerojnë se ky vend ishte me të vërtetë një vendndodhje qendrore për pelegrinët e hershëm të krishterë. “Ky kompleks u përdor duke filluar nga fundi i shekullit të pestë ose fillimi i shekullit të gjashtë dhe vazhdoi të përdoret nga pelegrinët deri në periudhën e kryqëzatave të shekullit të 12-të”, deklaroi McCollough. Ky nderim i hershëm mbështetet më tej nga tekstet e pelegrinëve të asaj periudhe, të cilat përputhen me përshkrimet e vendit të gjetur në Khirbet Qana.
Përveç provave arkeologjike, McCollough mbështetet në punën e historianit të shekullit të parë Flavius Josephus, shkrimet e të cilit përfshijnë referenca për Kanën. Sipas McCollough, “Referencat e tij për Kanën përputhen gjeografikisht me vendndodhjen e Khirbet Kanës dhe përputhen logjikisht me lëvizjet e tij”. Jozefi, së bashku me tekstet e Dhiatës së Re dhe shkrimet rabinike, e përshkruan Kanën si një fshat hebre pranë Detit të Galilesë dhe në rajonin e Galilesë së poshtme. Këto përshkrime gjeografike përputhen në mënyrë të përkryer me vendndodhjen e Khirbet Kanës .
Kjo lidhje theksohet më tej nga pohimi i McCollough se françeskanët, të cilët menaxhonin vendet e pelegrinazhit të krishterë në shekullin e 18-të, ishin më të përqendruar në lehtësimin e aksesit sesa në saktësinë historike. Ky ndryshim fokusi, sipas McCollough, mund të shpjegojë pse Kafr Kanna u bë vendi i pranuar i Kanës pavarësisht mungesës së provave mbështetëse.
