Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, ka propozuar një buxhet prej 2 trilionë eurosh për Bashkimin Evropian për periudhën 2028–2034, duke shpallur edhe pesë burime të reja të të ardhurave për BE-në – përfshirë taksimin e kompanive të mëdha, duhanit dhe mbetjeve elektronike.
Në një konferencë për media të vonuar pas orëve të gjata negociatash, Von der Leyen deklaroi se ky është një “buxhet për një epokë të re” që synon të forcojë pavarësinë strategjike të Evropës dhe të përballet me sfidat e dekadës së ardhshme.
Pikat kryesore të propozimit për buxhetin e ri:
Rritje pesëfish e fondeve për mbrojtjen;
Trefishim i fondeve për menaxhimin e migracionit dhe kufijve;
Dyfishim i buxhetit për kërkim dhe inovacion, ku 35% do të jetë i dedikuar për klimën dhe biodiversitetin;
100 miliardë euro do të ndahen për Ukrainën, të cilën Komisioni e cilëson si “partnerin më strategjik”.
Taksat e reja të propozuara për të financuar buxhetin:
Taksa për kompanitë me qarkullim vjetor mbi 100 milionë euro;
Taksa nga skema e tregtimit të emisioneve;
Taksa kufitare për karbonin;
Taksa për duhanin;
Taksa për mbetjet elektronike.
Reagimet:
Grupet ambientaliste dhe politikanët e gjelbër kritikuan ashpër propozimin, duke e quajtur të papërgjegjshëm heqjen e fondit të vetëm të BE-së për mbrojtjen e natyrës.
Fermerët protestuan jashtë selisë së Komisionit, duke kundërshtuar bashkimin e politikës së përbashkët bujqësore me fondet rajonale.
Organizata bujqësore Copa-Cogeca paralajmëroi se “themelimi i politikës bujqësore evropiane po shpërbëhet”.
Hungaria, përmes kryeministrit Viktor Orbán, kundërshtoi ashpër ndihmën për Ukrainën: “Brukseli nuk duhet t’i braktisë fermerët për të financuar Kievin”.
Ndërkohë, shtetet neto-kontribuese si Gjermania, Holanda dhe Suedia shprehën shqetësim për madhësinë e buxhetit dhe ndikimin në financat e tyre. Holanda e quajti “shumë të lartë”, ndërsa Suedia deklaroi: “Problemet e BE-së nuk zgjidhen me më shumë para”.
Megjithatë, një grup deputetësh nga qendra e djathtë, socialistët, liberalët dhe të gjelbrit kritikuan gjithashtu propozimin, duke thënë se nuk adreson sa duhet prioritetet kyçe si konkurrueshmëria, kohezioni, bujqësia, mbrojtja dhe adaptimi ndaj klimës.
Buxheti duhet të miratohet unanimisht nga 27 vendet anëtare dhe Parlamenti Evropian, duke e bërë procesin një sfidë të madhe politike për muajt në vijim.
