Presidenti Donald Trump tërhoqi Shtetet e Bashkuara nga agjencia e kulturës dhe arsimit e OKB-së, UNESCO, të martën, duke përsëritur një veprim që ai kishte urdhëruar tashmë gjatë mandatit të tij të parë, i cili ishte anuluar nën administratën e Joe Biden.
Tërheqja nga agjencia me seli në Paris, e cila u themelua pas Luftës së Dytë Botërore për të promovuar paqen përmes bashkëpunimit ndërkombëtar në arsim, shkencë dhe kulturë, do të hyjë në fuqi më 31 dhjetor 2026.
“Presidenti Trump ka vendosur të tërheqë Shtetet e Bashkuara nga UNESCO – e cila mbështet kauza kulturore dhe sociale të zgjuara dhe përçarëse, që janë krejtësisht në kundërshtim me politikat e shëndosha për të cilat votuan amerikanët në nëntor”, tha zëdhënësja e Shtëpisë së Bardhë, Anna Kelly.
Drejtoresha e UNESCO-s, Audrey Azoulay, tha se i vjen shumë keq për vendimin e Trump, por se ky vendim ishte “i pritur dhe UNESCO është përgatitur për të”.
Agjencia kishte diversifikuar burimet e saj të financimit, duke marrë vetëm rreth 8% të buxhetit të saj nga Uashingtoni, tha ajo.
Presidenti francez Emmanuel Macron shkroi në X: “Mbështetje e palëkundur për UNESCO-n, mbrojtësen universale të shkencës, oqeanit, arsimit, kulturës dhe trashëgimisë botërore”.
“Tërheqja e Shteteve të Bashkuara nuk do ta dobësojë angazhimin tone, ndaj atyre që po luftojnë në këtë betejë.”
UNESCO ishte një nga disa organizata ndërkombëtare nga të cilat Trump u tërhoq gjatë mandatit të tij të parë, së bashku me Organizatën Botërore të Shëndetësisë, Marrëveshjen e Parisit për ndryshimet globale klimatike dhe Këshillin e OKB-së për të Drejtat e Njeriut. Gjatë mandatit të tij të dytë, ai i ka rivendosur kryesisht këto hapa.
Zyrtarët e UNESCO-s thanë se tërheqja e SHBA-së do të kishte një ndikim të kufizuar në programet që Shtetet e Bashkuara po financonin.
TENSIONE?
Izraeli e mirëpriti vendimin e SHBA-së për t’u larguar nga UNESCO.
Departamenti Amerikan i Shtetit tha se një nga arsyet e tërheqjes ishte vendimi i UNESCO-s për të pranuar Palestinën si shtet anëtar, i cili ishte “në kundërshtim me politikën e SHBA-së dhe kontribuoi në përhapjen e retorikës anti-Izrael brenda organizatës”.
Zyrtarët e UNESCO-s thanë se të gjitha deklaratat përkatëse të agjencisë ishin rënë dakord si me Izraelin ashtu edhe me palestinezët gjatë tetë viteve të fundit.
“Arsyet e paraqitura nga Shtetet e Bashkuara për t’u tërhequr nga Organizata janë të njëjta me ato shtatë vjet më parë, edhe pse situata ka ndryshuar thellësisht, tensionet politike janë tërhequr dhe UNESCO sot përbën një forum të rrallë për konsensus mbi multilateralizmin konkret dhe të orientuar drejt veprimit”, tha Azoulay.
“Këto pretendime bien ndesh edhe me realitetin e përpjekjeve të UNESCO-s, veçanërisht në fushën e edukimit për Holokaustin dhe luftën kundër antisemitizmit.”
Diplomatët thanë se në UNESCO mendohej se tërheqja ishte e pashmangshme për arsye politike, duke pasur parasysh se Biden kishte rikthyer SHBA-në dhe kishte premtuar të shlyente detyrimet e prapambetura që nga hera e parë që Trump u tërhoq.
UNESCO, emri i plotë i së cilës është Organizata e Kombeve të Bashkuara për Arsim, Shkencë dhe Kulturë, është më e njohur për përcaktimin e Vendeve të Trashëgimisë Botërore, duke përfshirë Kanionin e Madh në Shtetet e Bashkuara dhe qytetin e lashtë të Palmirës në Siri.
Shtetet e Bashkuara fillimisht iu bashkuan UNESCO-s që në themelimin e saj në vitin 1945, por u tërhoqën për herë të parë në vitin 1984 në shenjë proteste kundër keqmenaxhimit të supozuar financiar dhe paragjykimit të perceptuar anti-SHBA, duke u rikthyer në vitin 2003 nën Presidentin George Ë. Bush, i cili tha se agjencia kishte ndërmarrë reformat e nevojshme./ Reuters.
