Një gjykatës federal deklaroi të mërkurën se ka shumë gjasa që administrata e Trump të ketë shkelur urdhrin e tij të prillit, i cili kërkonte rikthimin e transmetimit të lajmeve në “Voice of America” (VOA), një organizatë mediatike e financuar nga qeveria federale që ofronte raportim të pavarur për vende me liri të kufizuar të shtypit.
Gjykatësi Royce C. Lamberth, i Gjykatës së Qarkut për Distriktin e Kolumbisë, i qortoi zyrtarët e Trump për dështimin për të treguar se po zbatonin vendimin e tij dhe urdhëroi qeverinë të paraqiste prova të detajuara për zbatimin e tij, duke thënë se VOA është e detyruar me ligj të vazhdojë transmetimin e lajmeve.
“Gjykata konkludon se ndërhyrja gjyqësore është e nevojshme për të siguruar që të paditurit të respektojnë urdhrin paraprak,” shkroi gjykatësi Lamberth, duke iu referuar urdhrit të prillit që kërkonte që VOA të rifillonte transmetimin për të “përmbushur mandatin e saj ligjor”.
Ai shtoi se zyrtarët e Trump “duken sikur po shkelin një sërë dispozitash ligjore” dhe kanë dhënë “informacione mashtruese dhe kontradiktore”. Sipas tij, qeveria ka paraqitur në gjykatë të dhëna kontradiktore për një nga stacionet transmetuese të VOA-së, duke i akuzuar për “ndryshim qëndrimi” në “deklarata nën betim”.
Administrata ka ndërprerë pothuajse të gjitha transmetimet e lajmeve në VOA dhe ka dërguar shumicën e punonjësve në leje të paguar që nga marsi, kur presidenti Trump nënshkroi një urdhër ekzekutiv që praktikisht synonte shpërbërjen e saj.
Në prill, gjykatësi Lamberth urdhëroi administratën Trump të rikthente transmetimet e lajmeve dhe të kthente në punë gazetarët, redaktorët dhe stafin mbështetës të VOA-së. Pas apelimit të qeverisë, Gjykata e Apelit për Distriktin e Kolumbisë e pezulloi përkohësisht urdhrin për punësimet, por la në fuqi vendimin për vazhdimin e transmetimeve të lajmeve.
Megjithatë, administrata Trump nuk e riktheu transmetimin në nivelet e mëparshme, kur VOA transmetonte 24 orë në ditë, duke arritur 360 milionë njerëz në javë në 49 gjuhë. Në qershor, zyrtarët e Trump tentuan – pa sukses – të pushonin pothuajse të gjithë stafin, i cili para marsit numëronte rreth 1.300 punonjës.
Pavarësisht urdhrit të gjykatës, zyrtarët e administratës kanë këmbëngulur se VOA po operon në minimumin ligjor, ndërsa transmeton më pak se një orë në ditë për pothuajse të gjitha shërbimet e saj gjuhësore.
Të mërkurën, gjykatësi Lamberth e hodhi poshtë këtë argument. Ai u shpreh veçanërisht i shqetësuar për shkeljet e mundshme të ligjeve që kërkojnë nivele të caktuara transmetimi në gjuhë dhe vende specifike, përfshirë Korenë e Veriut dhe Iranin. Ai përdori terma si “skandaloz” dhe “tronditës” për të përshkruar mosveprimet e administratës për rikthimin e transmetimeve.
Ai gjithashtu e qortoi qeverinë për shpërdorim fondesh publike duke vazhduar t’u paguante rrogat punonjësve të VOA-së që ishin në leje të paguar. Gjykatësi Lamberth vuri në dukje se administrata nuk kishte shpjeguar se si ishin shpenzuar 137 milionë dollarë për “operacionet rajonale të transmetimit” ndërkohë që kishte “eliminuar” pothuajse të gjitha programet në gjuhë të huaja, duke sugjeruar se paratë ishin përdorur kryesisht për paga të gazetarëve pas dështimit për t’i pushuar.
“Kur Kongresi miratoi 260 milionë dollarë për VOA,” shkroi ai, “nuk priste që një shumë kaq e madhe e fondeve të taksapaguesve të përdorej për t’u paguar punonjësve që rrinë në shtëpi për muaj me radhë, pa dhënë asnjë kontribut në mandatin ligjor të VOA-së.”
Ai shtoi: “Termi ligjor për këtë është ‘shpërdorim’, dhe pikërisht këtë synon të shmangë ligji federal për buxhetet.”
Gjykatësi Lamberth u shpreh gjithashtu i shqetësuar për deklaratat publike të Kari Lake, një aleate e fortë e Trump dhe këshilltare e lartë në Agjencinë Amerikane për Median Globale, që mbikëqyr VOA-në, e cila po udhëheq përpjekjet për ta mbyllur këtë media. Zonja Lake ka thënë në intervista me media konservatore se synon “eliminimin” e VOA-së sepse e konsideron të njëanshme dhe të papërmirësueshme.
“Megjithëse të paditurit paraqesin në këtë Gjykatë qëllimin për të operuar VOA-në sipas mandatit të saj ligjor,” tha gjykatësi, “deklaratat e tyre jashtë gjykatës tregojnë të kundërtën.”
Zonja Lake e akuzoi gjykatësin Lamberth, të emëruar nga Reagan, për aktivizëm gjyqësor që synon të pengojë axhendën e Trump.
“Vendimi i sotëm i gjykatësit Lamberth është edhe një shembull tjetër i një gjyqësori federal aktivist dhe jashtë kontrollit,” tha ajo në një deklaratë me email. Agjencia do të “vazhdojë t’i përmbahet Kushtetutës, të ndjekë ligjin federal ekzistues dhe t’i shërbejë axhendës së Presidentit Trump në Ekzekutiv.”
