Hemisfera e Paqësorit po humbet nxehtësi më shpejt se hemisfera afrikane, tregojnë hulumtimet.
Nxehtësia vjen nga brendësia e shkrirë e Tokës, e cila shkakton zhvendosje kontinentale.
Masa tokësore bllokon më shumë nxehtësi sesa sipërfaqja e shtratit të detit, duke treguar një Paqësor më të nxehtë të së kaluarës.
Shkencëtarët nga Universiteti i Oslos thonë se njëra anë e brendshme e Tokës po humbet nxehtësi shumë më shpejt se ana tjetër – dhe fajtori është praktikisht aq i vjetër sa koha.
Një studim i botuar në Geophysical Research Letters përdor modele kompjuterike të 400 milionë vjetëve të fundit për të llogaritur se sa e “izoluar” ishte secila hemisferë nga masa kontinentale, e cila është një cilësi kyçe që mban nxehtësinë brenda në vend që ta lirojë atë. Modeli shkon deri në Pangea, transmeton KosovaPress.
Toka ka një brendësi të lëngshme të kuqe të nxehtë që ngroh të gjithë planetin nga brenda. Ajo rrotullohet gjithashtu, duke gjeneruar si gravitetin ashtu edhe fushën magnetike të Tokës. Kjo e mban atmosferën tonë mbrojtëse afër sipërfaqes së Tokës.
Në një afat jashtëzakonisht të gjatë, kjo brendësi do të vazhdojë të ftohet derisa Toka të jetë më shumë si Marsi.
Surpriza në studim është se sa në mënyrë të pabarabartë po shpërndahet nxehtësia, por arsyeja ka kuptim intuitiv: Pjesë të Tokës janë izoluar nga më shumë masë tokësore, duke krijuar një lloj shtrese termos që bllokon nxehtësinë.
Kjo bie ndesh me mënyrën se si Toka humbet pjesën më të madhe të nxehtësisë së saj: “Evolucioni termik i Tokës kontrollohet kryesisht nga shkalla e humbjes së nxehtësisë përmes litosferës oqeanike”, shkruajnë autorët e studimit.
Pse është ky vendi i humbjes më të madhe?
Manteli i Tokës është si një furrë konveksioni që furnizon me energji një pistë vrapimi. Çdo ditë, sipërfaqja e shtratit të detit lëviz pak; shtrati i ri i detit lind nga magma që shpërthen në ndarjen kontinentale, ndërsa shtrati i vjetër i detit shkatërrohet dhe shkrihet nën masën tokësore kontinentale ekzistuese.
Për të studiuar se si sillet nxehtësia e brendshme e Tokës, shkencëtarët ndërtuan një model që e ndan Tokën në hemisferat Afrikane dhe Paqësore, pastaj e ndan të gjithë sipërfaqen e Tokës në një rrjetë me gjysmë gradë gjerësi dhe gjatësi.
Shkencëtarët kombinuan disa modele të mëparshme për gjëra të tilla si mosha e shtratit të detit dhe pozicionet kontinentale gjatë 400 milionë vjetëve të fundit. Ekipi analizoi shifrat për sasinë e nxehtësisë që përmban secila qelizë e rrjetit gjatë jetës së saj të gjatë. Kjo hapi rrugën për të llogaritur shkallën e ftohjes në përgjithësi, ku studiuesit zbuluan se ana e Paqësorit është ftohur shumë më shpejt.
Deti është shumë më i hollë se masa e madhe tokësore, dhe temperatura nga brenda Tokës “shuhet” nga vëllimi i madh i ujit të ftohtë që është sipër tij. Mendoni për Oqeanin Paqësor gjigant krahasuar me masat tokësore të anës së kundërt të Afrikës, Evropës dhe Azisë – ka kuptim që nxehtësia shpërndahet më shpejt nga shtrati më i madh i detit në botë.
Hulumtimet e mëparshme mbi këtë efekt të shtratit të detit datojnë vetëm 230 milionë vjet më parë, që do të thotë se modeli i ri, i cili daton 400 milionë vjet më parë, pothuajse dyfishon afatin kohor që studiohet.
Hemisfera e Paqësorit është ftohur rreth 50 Kelvin më shumë se hemisfera Afrikane, por “shpejtësia vazhdimisht më e lartë e pllakave të hemisferës së Paqësorit gjatë 400 milionë vjetëve të fundit” sugjeron që Paqësori ka qenë shumë më i nxehtë në një moment të caktuar në kohë.
