NATO njoftoi se të gjithë aleatët do të shpenzojnë të paktën 2% të PBB-së së tyre për mbrojtjen këtë vit. Kjo është hera e parë që kur ky objektiv shpenzimesh u vendos më shumë se një dekadë më parë.
Tre vende – Polonia, Lituania dhe Letonia – janë në rrugën e duhur për të përmbushur një objektiv më ambicioz prej 3.5%, të vendosur në një takim pak më shumë se dy muaj më parë, sipas të dhënave mbi shpenzimet e mbrojtjes të aleatëve të publikuara nga NATO të enjten.
Vendet evropiane të NATO-s kanë rritur buxhetet e tyre të mbrojtjes pas pushtimit rus të Ukrainës në vitin 2022 dhe në përgjigje të kritikave nga Presidenti i SHBA-së Donald Trump se aleatët nuk po shpenzonin mjaftueshëm. Anëtarët e NATO-s ranë dakord në një samit të qershorit në Holandë të shpenzojnë 5% të PBB-së për mbrojtjen, duke përfshirë 3.5% në mbrojtjen thelbësore.
“Deri në vitin 2025, të gjithë aleatët pritet të përmbushin ose tejkalojnë objektivin para Samitit për të investuar të paktën 2% të PBB-së në mbrojtje, ndërsa vetëm tre aleatë e arritën këtë në vitin 2014”, deklaroi NATO. “Gjatë dekadës së fundit, Aleatët Evropianë dhe Kanadaja kanë rritur vazhdimisht investimet e tyre të kombinuara në mbrojtje.”
Të dhënat përjashtojnë Islandën, e cila, megjithëse është anëtare e NATO-s, nuk ka forca të armatosura dhe për këtë arsye nuk ka buxhet tradicional të mbrojtjes.
Në një samit të vitit 2014 në Uells, anëtarët e NATO-s ranë dakord për një objektiv prej 2% të shpenzimeve për mbrojtjen në përgjigje të aneksimit të Krimesë nga Rusia dhe në dritën e paqëndrueshmërisë në Lindjen e Mesme. Që nga viti 2022, vetëm shtatë vende e kishin arritur këtë objektiv; deri në vitin 2024, rreth 18 anëtarë të NATO-s dhe 31 aleatë e kishin arritur atë këtë vit.
Nëntë vende, përfshirë Poloninë dhe Gjermaninë, kanë ligje ose marrëveshje politike që përcaktojnë një minimum prej 2% të PBB-së për shpenzimet e mbrojtjes, dhe Holanda, pas miratimit të fundit parlamentar, planifikon të bëjë të njëjtën gjë duke filluar nga viti i ardhshëm.
Në samitin e qershorit në Hagë, anëtarët e NATO-s ranë dakord, përveç 3.5% për shpenzimet kryesore të mbrojtjes, të shpenzojnë 1.5% të PBB-së për qëndrueshmëri dhe gatishmëri, duke filluar nga mbrojtja e infrastrukturës kritike deri te forcimi i bazës industriale të mbrojtjes.
Vendet evropiane të NATO-s dhe Kanadaja vlerësohet se do të shpenzojnë më shumë se 607 miliardë dollarë për mbrojtje këtë vit me çmimet aktuale, nga 516 miliardë dollarë në vitin 2024 dhe 419 miliardë dollarë në vitin 2023, me shpenzimet totale që dyfishohen në gjashtë vjet. Duke përfshirë Shtetet e Bashkuara, Aleanca pritet të shpenzojë rreth 1.6 trilion dollarë për mbrojtje në vitin 2025, nga 1.45 trilion dollarë në vitin 2024.
Anëtarët evropianë të NATO-s dhe Kanadaja investuan 2.02% të PBB-së së tyre të kombinuar në mbrojtje në vitin 2024, nga 1.43% në vitin 2014, sipas organizatës.
Të gjithë anëtarët e NATO-s, përveç Belgjikës, pritet të përmbushin objektivin e shpenzimit të të paktën 20% të shpenzimeve të tyre të mbrojtjes për pajisje kryesore, sipas Aleancës. Në krye të listës së vendeve që blejnë pajisje është Polonia, e cila pritet të shpenzojë rreth 54% të buxhetit të saj të mbrojtjes për pajisje./Geopost
