Të hënën, dita dhe nata do të kenë të njëjtën kohëzgjatje duke lajmëruar zyrtarisht ardhjen e vjeshtës.
Ekuinoksi vjeshtor do të ndodhë më 22 shtator duke sjellë stinën e artë në hemisferën veriore dhe pranverën në hemisferën jugore. Në ekuator, dielli do të ngrihet pingul në mesditë. Ekuinokset ndodhin kur polet e veriut dhe jugut ndriçohen njëkohësisht nga ylli ynë.
Në hemisferën veriore, dita do të zgjasë gjithnjë e më pak deri në solsticin e dimrit që ndodh më 21 dhjetor.
Këtë vit, Antarktida, Zelanda e Re dhe një pjesë e Australisë do të mund të shohin edhe një eklips të pjesshëm hënor gjatë së hënës.
Ekuinokset janë shenjuar dhe festuar gjithnjë për shekuj me radhë. Ekuinoksi i vjeshtës lidhet me festivalet e të korrave në hemisferën veriore. Për shembull, në Poloni dhe vende të tjera të Europës lindore festohet Dozynki. Në Chichen Itza në Meksikë, njerëzit mblidhen gjatë ekuinoksit për të parë diellin që krijon një hije që i përngjan një gjarpri që zbret në ndërtesën e El Castillo.
1. Dita dhe nata janë (pothuajse) të barabarta
Fjala “ekuinoks” vjen nga latinishtja aequus (i barabartë) dhe nox (natë), që do të thotë “natë e barabartë”. Në këtë ditë, dita dhe nata zgjasin gati njësoj – rreth 12 orë secila – sepse Dielli qëndron pikërisht mbi ekuatorin.
2. Shënon fillimin astronomik të vjeshtës
Ndryshe nga fillimi meteorologjik i stinës, ekuinoksi i vjeshtës është momenti astronomik kur Dielli kalon ekuatorin nga hemisfera veriore në atë jugore, zakonisht më 22 ose 23 shtator. Nga ky moment, në hemisferën veriore, ditët fillojnë të shkurtohen dhe netët të zgjaten.
3. Ka simbolikë të lashtë dhe kulturore
Shumë kultura të lashta i jepnin ekuinoksit kuptime të thella shpirtërore dhe ceremoniale. Për shembull: Maya-t ndërtuan tempuj si ai i Kukulkanit në Chichén Itzá që janë të orientuar në mënyrë që gjatë ekuinoksit, hijet krijojnë figura gjarpërinjsh në shkallë. Në kultura të ndryshme, ky moment përfaqësonte balancën mes dritës dhe errësirës, shpesh i lidhur me reflektim, korrje dhe përgatitje për dimrin.
Ja disa tradita dhe zakone të ndryshme nga kultura të ndryshme që lidhen me ekuinoksin e vjeshtës:
1. Mabon – Festë pagane (Evropa Veriore)
Në kalendarin pagan dhe në traditat moderne neopagane (si Wicca), Mabon është një nga tetë festivalet e vitit (Wheel of the Year). Festohet gjatë ekuinoksit të vjeshtës si një kohë falënderimi për të korrat, ngjashëm me “Thanksgiving”. Simbolet: fruta, perime, elb, vera e kuqe. Rituali: ndezje zjarresh, falënderime për tokën, ndarje ushqimesh me komunitetin.
2. Chuseok – Koreja e Jugut
Chuseok është një nga festat më të mëdha koreane dhe bie rreth ekuinoksit të vjeshtës. Është një festë tradicionale për të nderuar paraardhësit dhe për të falënderuar për të korrat. Aktivitetet: vizita në varreza, ushqime tradicionale si songpyeon (gatime me oriz), valle popullore dhe veshje tradicionale hanbok.
3. Festa e Diellit në Chichén Itzá – Meksikë (Maya)
Në tempullin e Kukulkan-it në Chichén Itzá, gjatë ekuinoksit krijohet një fenomen optik: hijet e shkallëve formojnë figurën e një gjarpri që zvarritet nëpër piramidë, simbol i perëndisë Kukulkan. Ky fenomen është një kombinim i saktë astronomik dhe arkitekturor, që dëshmon dijeninë e avancuar të civilizimit Maya.
4. Alban Elfed – Druidët modernë (Britani)
Druidët modernë festojnë Alban Elfed (emër kelt për ekuinoksin e vjeshtës) si një kohë balancimi, falënderimi dhe reflektimi. Përfshihen ceremoni natyrore, falënderime ndaj tokës, dhe këngë në natyrë.
5. Miqësia dhe ndarja në Native American Traditions (Amerikë Veriore)
Disa fise indigjene në Amerikën e Veriut shënonin ekuinoksin me ceremoni falënderimi për natyrën, për të korrat dhe për harmoninë me ciklet e natyrës. Në shumë kultura, ekuinoksi i vjeshtës është kohë ndryshimi, balancimi i brendshëm dhe i jashtëm, dhe gatishmërie për periudhën e errët të vitit (dimrin).
