Agjencia Ndërkombëtare e Vlerësimeve Financiare Standar & Poor’s konfirmoi të premten vlerësimet borxhit afatgjatë publik të Shqipërisë me notën’BB’ dhe atij afatshkurtër me notën ‘B’ duke ruajtur perspektivën e qëndrueshme.
Agjencia e Vlerësimit përmendi perspektivat e moderuara të rritjes së Shqipërisë, disiplinën fiskale dhe rezervat e konsiderueshme të këmbimit valutor si faktorë kyç që mbështesin vlerësimet, të cilat ofrojnë mbrojtje të rëndësishme kundër goditjeve të jashtme.
S&P pret që PBB-ja reale e Shqipërisë të zgjerohet me 3.4% në vitin 2025, e nxitur nga shpenzimet e qëndrueshme të familjeve të mbështetura nga një treg i shtrënguar pune dhe rritja e pagave reale. Turizmi mbetet një shtyllë kryesore e rritjes, megjithëse kontributi i tij mund të moderohet ndërsa sektori maturohet.
Agjencia parashikon që rritja e PBB-së të jetë mesatarisht 3.4% në vit nga viti 2026-2028, megjithëse ekzistojnë rreziqe për rënie për shkak të varësisë së Shqipërisë nga turizmi dhe ekspozimit ndaj kërkesës potencialisht më të dobët nga partnerët kryesorë të BE-së si Gjermania.
Procesi i pranimit të Shqipërisë në BE është përshpejtuar në muajt e fundit, me 24 nga 33 kapitujt e negociatave tani të hapur. Komisioni Evropian ka miratuar 920 milionë euro financim në kuadër të Planit të Rritjes së Ballkanit Perëndimor prej 6 miliardë eurosh për projekte strategjike, përfshirë hekurudhën Durrës-Rrogozhinë.
Megjithatë, sfidat demografike janë të mëdha. Regjistrimi i vitit 2023 zbuloi një rënie prej 14% të popullsisë që nga viti 2011, me gati 15% të popullsisë që ka emigruar gjatë dekadës së fundit. Shkalla e fertilitetit të Shqipërisë prej 1.21 lindjesh për grua është ndër më të ulëtat në nivel global, duke treguar një tkurrje të përshpejtuar të popullsisë në moshë pune.
S&P vuri në dukje se financat publike të Shqipërisë mbetën në suficit gjatë shtatë muajve të parë të vitit 2025, me një suficit fiskal prej 32.6 miliardë lekësh (rreth 330 milionë euro; 1.2% e PBB-së), megjithëse kjo ishte 41% më e ulët nga viti në vit, pasi rritja e shpenzimeve tejkaloi të ardhurat.
Buxheti i vitit 2025 lejon një deficit fiskal prej 2.6% të PBB-së, nga 0.7% në vitin 2024, por S&P parashikon që deficiti aktual do të jetë më i ulët në rreth 2.3%, duke pasur parasysh kujdesin fiskal të qeverisë dhe tendencën për të nënshpenzuar në shpenzimet kapitale.
Duke parë përpara, S&P parashikon që deficitet buxhetore të jenë mesatarisht rreth 2% të PBB-së deri në vitin 2028, duke e mbajtur borxhin neto përgjithësisht të qëndrueshëm në rreth 47% të PBB-së.
Inflacioni është rritur në muajt e fundit, me inflacionin total që arriti në 2.5% në korrik nga 2.0% një vit më parë, i nxitur kryesisht nga kostot më të larta të ushqimit dhe strehimit. Inflacioni bazë u përshpejtua në 2.9% në korrik 2025, duke sugjeruar presione në rritje të çmimeve.
S&P pret që inflacioni të jetë mesatarisht rreth 2.4% në vitin 2025 dhe të arrijë kulmin në gjysmën e parë të vitit 2026. Në përgjigje të kësaj, Banka e Shqipërisë pritet të mbajë normat e qëndrueshme në afat të shkurtër.
Rezervat valutore të vendit janë forcuar ndjeshëm, duke u rritur me 27% në 7.84 miliardë dollarë deri në korrik 2025, të mbështetura nga ndërhyrjet e bankës qendrore dhe një emetim i eurobondit prej 650 milionë eurosh në shkurt.
S&P tha se mund të ulë vlerësimet e saj nëse performanca fiskale përkeqësohet ndjeshëm ose nëse lindin presione mbi bilancin e pagesave të Shqipërisë. Anasjelltas, vlerësimet mund të rriten nëse kapaciteti institucional forcohet përmes reformave të harmonizuara me BE-në ose nëse përmirësimet në kuadrin e politikës monetare zvogëlojnë euroizimin dhe rrisin efektivitetin e politikave.
