Në zemër të Phenianit, një nga qytetet më të mbyllura në botë, ndodhet Hoteli Ryugyong – një rrokaqiell masiv që nuk ka pritur kurrë asnjë vizitor. Ndërtimi filloi në vitin 1987, por deri më sot ai mbetet një simbol si i ambicieve të mëdha ashtu edhe i dështimeve të regjimit të Koresë së Veriut. Edhe pse pjesa e jashtme është përfunduar, pjesa e brendshme ende duket e zbrazët. Banorët e quajnë gjithashtu “Hoteli i Fatkeqësisë”.
Ryugyong fillimisht ishte menduar të ishte hoteli më i lartë në planet dhe një përgjigje ndaj rrokaqiejve luksozë në Dubai dhe Singapor. Me 330 metra lartësi dhe 105 kate, ai u konceptua si një simbol i fuqisë dhe modernitetit. Megjithatë, për shkak të krizës ekonomike të viteve 1990, puna u ndal dhe vendi u godit nga uria dhe izolimi i plotë.
I vetmi perëndimor që shkeli brenda
Një nga të paktët njerëz jashtë Koresë së Veriut që hyri në Ryugyong është Simon Cockerell, një guidë turistike me agjencinë Koryo Tours. Puna e ka sjellë atë në Phenian qindra herë, por vetëm një herë ia doli t’i bindte mikpritësit ta linin të hynte në këtë ndërtesë.
“Më kontaktoi një i njohuri im punonte në një kompani ndërtimi dhe tha se mund të organizonte një tur. Ne vizituam vendin dhe pastaj thashë: ‘Jo, dua brenda, dua sipër.’ Pati telefonata, orë të tëra pritjeje dhe më në fund ndodhi,” tha ai për The B1M.
Cockerell kujton gjithashtu ndjesinë e pazakontë në katin e 99-të: “Gjithçka ishte aq e lartë sa dukej si një pikturë, sikur po shikoja peizazhin. Më duhej të argumentoja që të më lejohej të bëja fotografi dhe e bëra. Do ta bëja përsëri pa menduar dy herë, por ata nuk më lanë kurrë të kthehesha – ose askënd tjetër.”
Pse një rrokaqiell duket kaq i frikshëm dhe masiv? Arsyeja qëndron te materiali. Ndërsa shumica e rrokaqiejve në botë janë ndërtuar nga çeliku për shkak të forcës dhe lehtësisë së tij, në Korenë e Veriut mbizotëron betoni.
Arkitekti Calvin Chua nga Singapori shpjegon: “Shumica e ndërtimeve në Phenian bazohet në beton. Ky është rezultat i bashkëpunimit me vendet komuniste në Evropë, për shembull me inxhinierët e Gjermanisë Lindore. Teknologjia e paneleve të parafabrikuara dhe strukturave të betonit ka mbetur dominuese deri më sot.”
Për shkak të peshës së madhe të betonit, rrokaqielli duhej të kishte një bazë masive dhe një formë trekëndëshi. Tre krahë, secili 100 metra i gjatë, ngushtohen drejt majës, dhe përfundon me një majë konike me një diametër prej 40 metrash. Dizajni, përveç kufizimeve inxhinierike, ka një dimension simbolik – i ngjan një mali, ose një piramide, një simbol i rëndësishëm i pushtetit në ideologjinë e Koresë së Veriut.
Pjesa e jashtme e përfunduar, pjesa e brendshme bosh
Ndërtimi zgjati pothuajse dy dekada, ndërsa Koreja e Veriut luftoi me urinë dhe izolimin. Vetëm në vitin 2008 vazhduan punimet, dhe në vitin 2011 ndërtesa mori një fasadë xhami dhe ekrane LED në pjesën e përparme. Hapja e planifikuar në vitin 2013 nuk ndodhi.
Sot, fasada e saj transmetohet me filma propagandistikë dhe mesazhe që lavdërojnë udhëheqësin, ndërsa pjesa e brendshme mbetet çuditërisht bosh.
“Nga larg, mund të mendosh se është gati për të mirëpritur mysafirët. Por brenda, është ende i papërfunduar, pa instalime apo dhoma të vërteta”, raporton The B1M.
Thashethemet për të ardhmen e Ryugyong vazhdojnë të shfaqen herë pas here. Pretendimet e fundit janë se Kim Jong-un ka miratuar një plan për ta shndërruar rrokaqiellin në një kazino të madhe. Por ekspertët dyshojnë në realitetin e këtij skenari.
“Investimet e huaja në Korenë e Veriut janë pothuajse inekzistente sepse janë kryesisht të paligjshme. Dhe të imagjinosh një kazino 105-katëshe në një vend ku vendasve nuk u lejohet të luajnë bixhoz gjithsesi – thjesht nuk ka kuptim”, komenton Cockerell.
Ai na kujton se tashmë ekziston një kazino e vogël në Phenian, por përbëhet nga një dhomë dhe është e hapur vetëm për të huajt.
Një monument që nuk mund të shembet
Edhe pse hoteli nuk është i hapur, arkitektët besojnë se do të mbijetojë për dekada. Arsyeja nuk është vetëm politike, por edhe praktike – sasia e betonit të përdorur në ndërtim është e madhe dhe prishja do të ishte e padobishme.
“Nëse po flasim për qëndrueshmëri, do të ishte çmenduri ta shembnim këtë ndërtesë. Është hedhur aq shumë beton sa është më realiste ta mbajmë në këmbë për 50 ose 100 vitet e ardhshme”, shpjegon Chua.
Ndërsa Ryugyong përdoret ende vetëm si një panel monumental për projeksionin e dritës, regjimi po investon në projekte të tjera, siç është vendpushimi luksoz i Wonsan-Kalma në bregdet. Resorti është i hapur, por kufijtë shtetërorë mbeten të mbyllur që nga viti 2020. Duke pasur parasysh situatën politike dhe varfërinë në vend, mbetet e paqartë se kush do të ishte klientela e tij e synuar – turistët e huaj apo popullsia vendase.
