John Stewart Duncan i tha gjykatës se UÇK-ja nuk ishte “një organizatë hierarkike ku njerëzit bëjnë atë që u thuhet” dhe se pushteti i vërtetë ishte i komandantëve të zonave operative.
Nga Xhorxhina Bami
Dëshmitari i tretë i ish-presidentit të Kosovës, Hashim Thaçi, në gjyqin e tij për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit në Dhomat e Specializuara të Kosovës, John Stewart Duncan, tha se Ushtria Çlirimtare e Kosovës, UÇK, nuk kishte një strukturë hierarkike dhe komandanti i përgjithshëm, Agim Çeku, dhe komandantët e zonave operative kishin kontroll efektiv.
“Pushteti në krahun ushtarak të UÇK-së, ata në terren, ishte i ndarë midis Agim Çekut dhe komandantëve të zonave”, tha Stewart Duncan, ish-këshilltar politik i ish-Komandantit Suprem të NATO-s për Evropën, Gjeneral Wesley Clark, në gjykatë të martën, duke shpjeguar se Thaçi dhe i bashkëpandehuri i tij, ish-kryetari i parlamentit Jakup Krasniqi, ishin pjesë e krahut politik të UÇK-së.
“Z. Krasniqi dhe z. Thaçi nuk hynë kurrë në çështje ushtarake, ata flisnin vetëm për çështje politike. Po ashtu, Çeku fliste vetëm për çështje ushtarake”, vuri në dukje ai, duke shpjeguar se si kishte bërë dallimin midis përfaqësuesve ushtarakë dhe politikë.
Ai e përshkroi UÇK-në si me rreth 25,000 deri në 30,000 ushtarë që ishin bashkuar nga prejardhje të ndryshme, jo domosdoshmërish ushtarake. Ai tha se ajo nuk ishte “një organizatë hierarkike ku njerëzit bëjnë atë që u thuhet, por një organizatë që kishte struktura më komplekse pushteti”.
Të hënën, i njëjti dëshmitar kishte shpjeguar se NATO-ja i ftoi komandantët e lartë të UÇK-së të arrinin një marrëveshje demilitarizimi me Gjeneralin Clark, duke shtuar se, “kjo ishte vështirësia me të cilën po përballeshim atje, sepse ata nuk kishin një strukturë hierarkike. Ata ishin të organizuar ndryshe.”
“Nuk mund të shkonim thjesht të flisnim me Thaçin ose Çekun dhe të mendonim se kjo do ta zgjidhte problemin. Gjërat nuk funksiononin në atë mënyrë. Na u desh të flisnim me njerëz që kishin autoritet, dhe ata ishin komandantët e zonave”, tha dëshmitari gjatë marrjes në pyetje.
Ai shtoi se “pushteti i vërtetë në strukturën e UÇK-së mbahej nga komandantët rajonalë të UÇK-së dhe kjo na u konfirmua kur takuam Gjeneralin Agim Çeku në fillim të negociatave të marrëveshjes së demilitarizimit”.
Të martën, ai shpjegoi se megjithëse Thaçi nënshkroi marrëveshjen e demilitarizimit në qershor 1999, kjo nuk do të thoshte se ai kishte “komandë dhe kontroll” mbi UÇK-në.
“Thaçi kishte komandë, por jo kontroll; ai mund të jepte udhëzime”, por jo domosdoshmërish të siguronte zbatimin e tyre, shpjegoi dëshmitari. Ai shtoi se marrëveshja ishte “e kuptueshme”, që do të thotë se “të gjithë aktorët në proces kishin interes në të, jo sepse ai (Thaçi) kishte komandë dhe kontroll, por sepse të gjithë kishin interes”.
Thaçi u padit në tetor 2020 dhe dha dorëheqjen si president i Kosovës në nëntor 2020 për t’u përballur me akuzat dhe u dërgua në Hagë së bashku me Krasniqin, ish-kryetarin e parlamentit Kadri Veseli dhe ish-deputetin Rexhep Selimi. Ata kanë qenë në paraburgim që atëherë.
Dhomat e Specializuara të Kosovës janë pjesë e sistemit të drejtësisë së Kosovës, por e kanë selinë në Hagë me një staf ndërkombëtar për të siguruar procedura të drejta pas problemeve të kanosjes së dëshmitarëve në rastet e mëparshme të lidhura me UÇK-në. Shumë shqiptarë etnikë dhe mbështetës të UÇK-së këmbëngulin se procedurat kanë qenë të padrejta ndaj të pandehurve.
Shumë dëshmitarë të prokurorisë kanë dëshmuar me dyer të mbyllura për të mbrojtur identitetin e tyre për shkak të frikës nga hakmarrja, por kjo ka çuar në akuza për mungesë transparence. Gjykata i ka thënë BIRN se Thaçi do të thërrasë 11 dëshmitarë, ndërsa ish-kryetari i kuvendit Krasniqi do të thërrasë dy. Trupi gjykues ka caktuar 14 nëntorin si një datë të parashikuar për mbylljen e çështjes së mbrojtjes. Pas deklaratave përfundimtare, trupi gjykues ka 90 ditë kohë për të shqyrtuar vendimin e tij, duke sugjeruar se ai mund të jepet në pranverën e vitit 2026.
