Transferimi i një shume prej 1,000 eurosh për në ose nga Shqipëria më parë kishte një komision që varionte nga 10-15 euro deri në 40 euro. Tani që Shqipëria është ndër vendet më të fundit që iu bashkua pagesave SEPA, një iniciativë e Bashkimit Evropian që standardizon pagesat ndërkufitare, duke siguruar të njëjtat rregulla, standarde dhe kosto në 41 anëtarët e SEPA-s, tarifa për një transferim të kësaj shume nuk është më shumë se 2 euro.
Përmes Zonës së Vetme të Pagesave në Euro, qytetarët shqiptarë tani mund të dërgojnë dhe të marrin pagesa në euro me të njëjtat kushte si qytetarët e vendeve të BE-së, për sa i përket tarifave, kohëzgjatjes së përpunimit dhe standardeve të sigurisë.
“Përdorimi i kanaleve tradicionale përmes bankave korrespondente për pagesat ndërkufitare me vendet e BE-së ishte i kushtueshëm dhe kërkonte shumë kohë. Ai përfshinte disa aktorë në procesin e dërgimit të pagesave dhe si pasojë komisione të shumëfishta, dhe shpesh të larta, ndërmjetëse. Për shkak të pjesëmarrjes së disa lidhjeve, koha e përpunimit për një pagesë mund të zgjaste deri në tre ose katër ditë, dhe nëse përfshiheshin fundjavat, edhe më gjatë. Gjurmimi i pagesave u bë gjithashtu më i vështirë, varësisht nga territoret ku ndodheshin bankat dhe legjislacioni që rregullonte aktivitetet e tyre të pagesave”, shpjegon Ledia Bregu, Drejtoreshë e Departamentit të Sistemeve të Pagesave, Kontabilitetit dhe Financës në Bankën e Shqipërisë.
Bashkimi Evropian ka luajtur një rol vendimtar në mbështetjen e integrimit të Shqipërisë në SEPA. Komisioni Evropian u mundësoi vendeve kandidate të Ballkanit Perëndimor për në BE të aplikonin për anëtarësim në SEPA dhe përfshiu pranimin e Shqipërisë si një shtyllë kryesore të Planit të saj të Rritjes për rajonin.
Kjo e ngriti SEPA-n në një përparësi kombëtare, duke nxitur koordinim të shpejtë midis institucioneve shqiptare. Banka e Shqipërisë, e cila tashmë kishte qenë duke e përafruar legjislacionin e saj të pagesave me standardet e BE-së, paraqiti aplikimin e saj në qershor 2024 dhe mori miratimin në nëntor.
Gjatë gjithë procesit, Komisioni Evropian dhe Delegacioni i BE-së në Shqipëri e kanë shoqëruar Shqipërinë në këtë proces dhe kanë ofruar mbështetje teknike dhe financim të vazhdueshëm, përfshirë edhe përmes projektit të Modernizimit të Pagesave në Ballkanin Perëndimor të udhëhequr nga Banka Botërore.
Me pagesat SEPA, të njëjtat rregulla zbatohen si për bankat dërguese ashtu edhe për ato marrëse në 41 vende evropiane. Përveç tarifave dukshëm më të ulëta për të dyja palët, transfertat ekzekutohen jo më vonë se dita e punës tjetër.
Në shumë raste, pagesat përfundojnë në të njëjtën ditë pune, veçanërisht nëse fillohen herët. Ky standard përpunimi është një rregull thelbësor i skemës SEPA dhe zbatohet në mënyrë uniforme nga të gjitha bankat anëtare, pavarësisht nga vendndodhja e tyre. Përpara integrimit të SEPA-s, transfertat hyrëse në euro i nënshtroheshin tarifave të konsiderueshme, zakonisht duke filluar nga 10 € dhe duke arritur deri në 50-100 €.
“Ne kemi vendosur një kufi për tarifat për pagesat hyrëse. Tarifat për këto pagesa nuk mund të kalojnë 3 euro, pavarësisht nga shuma e pagesës”, thotë Bregu. “Banka e Shqipërisë ka rishikuar kufijtë e komisioneve për pagesat SEPA, duke i përafruar ato me tarifat e aplikuara për transfertat vendase në euro. Ato u ulën më tej pas fillimit operativ të transfertave SEPA. Konkretisht: për pagesat deri në 20,000 €, tarifa nuk është më e lartë se 2 €; për pagesat midis 20,000 € dhe 100,000 €, tarifa nuk tejkalon 0.01% të vlerës së transaksionit; për pagesat mbi 100,000 €, tarifa është e kufizuar në 25 €. Tarifat për pagesat hyrëse janë gjithashtu të rregulluara dhe nuk mund të kalojnë 3 €, pavarësisht nga shuma. Në përgjithësi, kostot e pagesave tani janë gati dhjetë herë më të ulëta se më parë.”
Miratimi i skemave SEPA parashikohet të gjenerojë kursime prej rreth 20 milionë € për bizneset dhe konsumatorët brenda vitit të parë, duke përfituar çdo ndërmarrje tregtare dhe çdo qytetar me angazhime financiare jashtë vendit, siç janë studentët, punëtorët migrantë, familjet që marrin remitanca ose individët që kryejnë blerje dhe transaksione ndërkombëtare. Kjo rezulton në ulje të kostove, shërbime më të shpejta dhe përfshirje më të madhe financiare, veçanërisht duke pasur parasysh se shumica e remitancave për familjet shqiptare (rreth 80%) vijnë nga vendet e BE-së dhe Mbretëria e Bashkuar, e cila është gjithashtu pjesë e SEPA-s.
Sipas znj. Bregu, Drejtoreshë në Bankën e Shqipërisë, shpejtësia e transfertave bankare dhe tarifat e reduktuara të komisioneve nuk janë të vetmet avantazhe të SEPA-s. Skema gjithashtu promovon krijimin e një sistemi pagesash efikas dhe të besueshëm për vendet e vogla si Shqipëria dhe përmirëson imazhin e vendit në nivel ndërkombëtar.
Integrimi në SEPA nxit zgjerimin e marrëdhënieve tregtare me Bashkimin Evropian dhe u ofron bizneseve shqiptare, veçanërisht eksportuesve, operatorëve të turizmit dhe ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme, akses të barabartë në tregun evropian të pagesave. Ky harmonizim sjell përmirësime të konsiderueshme në likuiditet, rrit parashikueshmërinë e flukseve të parave të gatshme dhe forcon stabilitetin e përgjithshëm financiar. Për më tepër, ndihmon në uljen e informalitetit në transaksionet financiare dhe ka përgatitur bankat shqiptare për fazën tjetër të integrimit të vendit në Bashkimin Evropian./kapital
