Ballina Kulturë “Fëmijët që flenë” – përjetësia e butësisë në mermer! Kryevepra e William...

“Fëmijët që flenë” – përjetësia e butësisë në mermer! Kryevepra e William Henry Rinehart, klasikut të fundit të skulpturës amerikane

60
0

Vepra “Fëmijët që flenë” (Sleeping Children) e William Henry Rinehart është një nga ato skulptura që e shndërron mermerin në frymë. Dy fëmijë, të gdhendur në mermer të bardhë kararra, prehen të përqafuar në një qetësi që i kapërcen kufijtë e kohës dhe jetës. Njëri mbështet kokën mbi gjoksin e tjetrit, ndërsa mbulesa, e punuar me një mjeshtëri gati qiellore, valëvitet butë mbi ta, duke i mbuluar pjesërisht, sikur të ishte një valë drite.

Në këtë përqafim të qetë, ku skulptura duket sikur merr frymë, Rinehart arrin të përkufizojë shkallën më të lartë të humanitetit në art, butësinë. Pozicioni i trupave, shprehja e tyre e qetë, linjat e buta të fytyrave dhe ndërthurja e dritëhijeve mbi mermer krijojnë një harmoni që flet për pastërtinë, dashurinë dhe paqen. Është sikur momenti i gjumit, ai akt i vogël i dorëzimit, të jetë shndërruar këtu në një metaforë të përjetësisë.

William Henry Rinehart (13 shtator 1825 – 28 tetor 1874), skulptori që kritikët e kanë quajtur “i fundit klasik amerikan”, ishte mjeshtër i një stili që kërkonte përsosmërinë e linjës dhe qartësinë e ndjenjës. Ai besonte se forma duhet të mbartë shpirtin, dhe kjo vepër e dëshmon plotësisht këtë bindje. Një dëshmitar i kohës ka treguar se artisti i modeloi fëmijët nga jeta e gjallë, ndërsa ata flinin, duke ndjekur frymëmarrjen e tyre të qetë, dridhjen e duarve të vogla dhe përkuljen e butë të trupit në prehje. Në duart e tij, mermeri humb peshën dhe bëhet lëkurë, frymë dhe amshim.

Fëmijët, që për Rinehart përfaqësonin dëlirësinë e shpirtit dhe paranjohjen e amshimit, janë një motiv i përhershëm në historinë e artit, nga engjëjt e Rilindjes, te fëmijët e heshtur të Canova-s e Thorvaldsen-it. Tek “Fëmijët që flenë”, kjo dëlirësi përftohet në një formë që ndalet midis jetës dhe vdekjes, midis gjumit dhe përjetësisë.

Në shekullin e XIX, skulptura të tilla shpesh vendoseshin në varreza apo monumente përkujtimore, si një mënyrë për të shprehur dhimbjen e humbjes përmes gjumit, që nuk ishte më fund, por kalim drejt dritës. Një kopje e hershme e veprës ndodhet në Varrezat Green Mount në Baltimore, mbi varrin e familjes së mikut të artistit, Hugh Sisson. Ajo qëndron aty jo vetëm si një kujtim, por si një shenjë e besimit në pafajësinë e përjetshme.

Skulptura u përfundua për herë të parë në vitin 1859 dhe u riprodhua në më shumë se njëzet variante, duke dëshmuar ndikimin dhe popullaritetin e saj të thellë në publikun e kohës. Ajo lind në një periudhë kur vdekja e fëmijëve ishte një realitet i përditshëm, por Rinehart nuk e paraqet si humbje, por si një akt dashurie të ngrirë në amshim. Ai nuk e sheh vdekjen si ndarje, por si një gjumë të bekuar, ku shpirti prehet me të njëjtën qetësi si trupi.

Në fund, “Fëmijët që flenë” është më shumë se një vepër skulpturore, është një meditim mbi jetën, dashurinë dhe përjetësinë e shpirtit njerëzor. Rinehart i ka dhënë formë një ndjesie që fjalët nuk e përshkruajnë dot: atë të paqtimit me jetën dhe me humbjen, me butësinë që mbetet, si një prekje e përjetshme mbi mermer.