Në vitet e para pas Luftës së Dytë Botërore, regjimi komunist në Shqipëri ngre disa nga proceset më të ashpra politike të epokës. Një prej këtyre është rasti i inxhinierit të njohur Anthimi Konomi, ish-përkthyes anglishteje dhe i angazhuar me të majtët gjatë luftës, i cili në vitin 1946 u arrestua me akuzën “spiun i anglo-amerikanëve”, me emrin e Harry Fultz dhe të Sejfulla Maleshovës të përmendur vazhdimisht në proces.
Në dokumentet e ish Sigurimit zbulohet autiobiografia e gjatë, një dëshmi e gjallë sesi ngriheshin akuzat politike në atë periudhë, ku rrëfimet merreshin nën dhunë, ndërsa proceset e hetuesisë zgjatnin me muaj të tërë. Konomi u nënshtrua hetuesisë për rreth 10 muaj, gjatë së cilës—siç e dokumenton edhe në letrën e tij autobiografike—iu imponuan katër herë firmosje të deklaratave të fabrikuara. Në gjyq, ai dëshmoi se ato firma ishin marrë nën torturë. Nga dënimi fillestar me vdekje, gjykata më vonë ia ktheu dënimin në 25 vjet burg.
Letra e tij e gjatë autobiografike, shkruar në shtator–tetor të vitit 1947 në burg, është një dëshmi e rrallë e metodave të Sigurimit në vitet e para të regjimit.
Arrestimi
Më 6 shtator 1947, ndërsa ndodhej në zyrë, Konomi u arrestua pa paraqitje mandati dhe pa u kryer kontroll. Në mbrëmje u transferua nga Durrësi drejt Seksionit të Sigurimit në Tiranë. Qysh në momentet e para, hetuesit përdorën dhunë fizike.
Kapiten Paskali, një prej hetuesve kryesorë, sipas Konomit, e goditi me pëllëmba dhe i tha:
“Ke kënduar si bilbil; emri yt më ka kaluar si film në të gjitha proceset.”
Në dhomën e Seksionit, Syri Çarçani e akuzoi për sabotim, përfshirë pretendimin absurd se kishte sabotuar urat e Shkodrës, duke e cilësuar si “vegla e Thoma Filipit dhe e Vasil Noçkës”.
Të nesërmen, dhuna u ashpërsua edhe më shumë. Paskali, i zemëruar, i tha:
“Sa ke për të vuajtur… këtu fillon tmerri!”
Burgu
Natën e 7 shtatorit, Konomin e transferuan në birucat e rajonit, në rrugën e Barrikadave. Përshkrimi i tij për këtë periudhë është tronditës: izolim total, duar të lidhura, gjysmë racioni buke, periudha 4–5 ditore pa ushqim e ujë, gjumë në çimento me vetëm një këmishë e pantallona.
Nëntoger Niko Paskali, sipas dëshmisë, vinte shpesh për ta kërcënuar dhe për ta fyer:
“Ti po përgatit një tjetër 7 Prill!”
Kur Konomi u përpoq të përgjigjej, ai e përplasi pas murit dhe e pështyu.
Hetues të tjerë, ndër ta një aspirant i ri, e pyetnin nën dhunë që të pranonte se ishte agjent amerikan, i dërguar nga Harry Fultz dhe i lidhur me Maleshovën. “Më shante, më pështynte, më qëllonte me shkelma e pëllëmba, më shtynte përtokë dhe më hipte përsipër për të më detyruar të pranoja.”-shkruan inxhinieri.
Pas javësh torturash fizike dhe psikologjike, Konomi tregon se u detyrua të firmoste disa herë deklarata të përgatitura nga hetuesia. Në letrën autobiografike ai shkruan se e ka pranuar këtë: po, firmat i kishte vënë—jo nga e vërteta e fakteve, por nga fuqia e dhunës. Në gjyq, ai deklaroi se kishte nënshkruar nën tortura. Përkundër kësaj, akuzat mbetën në fuqi. Dënimi i tij fillestar me vdekje më pas u zëvendësua me 25 vjet burg.
DËSHMIA
Në burg prej 06.09.1947-09.I0.1947 (pjesë nga dëshmia e gjatë e inxhinier Konomit)
Më 6 shtator 1947 u arrestua në zyrë, pa letër njoftim dhe më pa patur as më të voglin kontroll në zyrë ose në dhomën e fjetjes. Në mbrëmje u transferova nga Durrësi në Seksionin e Sigurimit të Tiranës. Këtu kap. Paskali mbasi më hoqi disa pëllëmba më tha: Ku ke qenë, në Vileshiatinë? Ke kënduar si bilbil, emri yt më ka shkuar si film në të gjitha proceset.
Në dhomë të Seksionit maj Syri Çarçani më tha: Deshe të rrëzosh pushtetin pse neve barinjtë të zbritur nga mali të dukemi të pa zot. Në shkollë ke abuzuar, por kjo çështje nuk na përket neve. Nuk të kemi sjellë për fjalët që ke thënë por për aktivitet të gjërë anti-pushtet. Kemi dërguar teknik për të konstatuar sabotimet që ke bërë në urat e Shkodrës. Ke qenë vegël e Thoma Filipit dhe Vasil Nocckës.
Të nesërmen ardhi në dhomë Kap. Paskali ishte me fytyrë t ‘egërsuar dhe shkumëzonte nga inati. Në dhoma dëgjoheshin ulërima dhe dëgjojmë atë të thotë: Lëre t’i shkollën. Mbasi më hoqi disa pëllëmba më tha: Sa ke për të vuajtur. Këtu fillon tmerr i vdekjes nën tortura.
Natën e 7 Shtatorit u transferova në birucat e rajonit në rrugën e Barrikave. U lashë I izoluar, duart e lidhura, vetëm me gjysëm racioni bukë dhe një herë në 5 edhe një herë në 4 ditë pa bukë e pa ujë, mbi çimento, vetëm me pantallona dhe këmishë. Nëntoger Niko Paskali vinte herë pas here dhe më shante duke më thënë se përgatitja një tjetër 7 Prill. Nuk u përgjigja pse një herë që kundërshtova më përplasi pas murit dhe më pështyu.
Një aspirant më mori disa herë në pyetje. Përgjegjës teme se nuk gjë ai I përgjigjet se kam qenë agjent amerikan. I thashë që ata që akuzonin gëzimin dhe se këtë ata ndoshta e bënin pse ashti I kishte porositur Fultzi për të dëmtuar rindërtimin e vendit duke komprementuar njerëz të lidhur me pushtetin.
Ay më shante, më pështynte më qëllonte me shkelma, më pëllëmba, më shtrinte përtokë dhe më hipte përsipër.
