Parlamenti Evropian vendosi të dërgojë një mision të posaçëm për mbledhjen e fakteve, i cili do të qëndrojë në Serbi nga 24 deri më 26 janar 2026. Sipas mendimit të bashkëbiseduesve tanë, dërgimi i këtij misioni konfirmon se BE-ja e njeh seriozitetin e krizës politike dhe nevojën për një pasqyrë të drejtpërdrejtë të situatës në Serbi. Kjo është një fitore e rëndësishme për demokracinë në Serbi, si dhe provë se këmbëngulja, argumentet dhe solidariteti ndërkombëtar mund të thyejnë muret e propagandës dhe dhunës së pandëshkuar, sipas njoftimit të Frontit të Majtë të Gjelbër (ZLF) mbi këtë çështje.
Misioni
Misioni do të dërgohet nga Komiteti për Punë të Jashtme i Parlamentit Evropian, AFET. Siç mëson portali Savremena politika, misioni do të përbëhet nga përfaqësues të lartë të Komitetit për Punë të Jashtme. Sipas marrëveshjes paraprake, grupet më të mëdha në Parlamentin Evropian, Partia Popullore Evropiane dhe Socialistët dhe Demokratët, do të kenë secili nga disa anëtarë të këtij misioni, ndërsa grupet e tjera do të kenë secili nga një. Edhe pse ende nuk dihet saktësisht se kush do të jenë anëtarët e misionit në Serbi, ju kujtojmë se midis anëtarëve të AFET-it janë raportuesi i PE-së për Serbinë, Tonino Picula, kreu i Delegacionit të PE-së për Serbinë, Lukas Furlas, si dhe disa deputetë të njohur publikisht, si Helmut Brandstetter, Theis Reuten, Andreas Schider etj.
Përplasjet me Piculën
Aleksandër Vuçiç ka një histori të gjatë përplasjeje me Tonino Picula, deputetin e Parlamentit Evropian, që ka qenë shpesh kritik i fortë ndaj politikave të tij autoritare dhe të qeverisë serbe. Picula, si raportues i PE-së për Serbinë, ka bërë thirrje për reforma të thella demokratike në vend dhe ka akuzuar qeverinë e Vuçiçit për shkelje të të drejtave të njeriut, shtypjen e opozitës dhe kontrollin e mediave. Kështu, Vuçiç mund të ketë frikë se prezenca e Picula-s do të theksonte vetëm aspektet negative të regjimit të tij dhe do të dëmtonte më tej marrëdhëniet me BE-në, për të cilat ai po përpiqet të ruajë një imazh të moderuar dhe të balancuar. Komisionet e Parlamentit Evropian mund të vendosin të organizojnë misione në një shtet anëtar, në një vend jashtë BE-së ose në konferenca ndërkombëtare. Pas përfundimit të misionit, miratohet raporti i deputetëve.
Raporti i rëndësishëm
Marko Vujaçiç, sekretari ndërkombëtar i Frontit të Gjelbër të Majtë, njoftoi mbërritjen e këtij misioni special të Parlamentit Evropian në Serbi në llogarinë e tij në rrjetin social X. Sipas tij, ky është një mekanizëm relativisht i përdorur rrallë, i cili, sipas tij, përfaqëson një sinjal të qartë se institucionet evropiane po vënë re probleme serioze në Serbi. Ai thekson se dërgimi i një delegacioni prej dhjetë deputetësh është një “veprim i pazakontë” që tregon se, siç thotë ai, situata nuk mund të mbulohet përmes kanaleve standarde diplomatike. Vujaçiç thekson se mbërritja e delegacionit në Beograd u mundëson parlamentarëve evropianë të kenë një “njohuri të drejtpërdrejtë” mbi situatën në terren, pa u mbështetur ekskluzivisht në raportet zyrtare nga institucionet. Sipas tij, delegacioni synon të flasë me përfaqësues të opozitës, studentë dhe gazetarë, si dhe të njihet me atmosferën, të cilën ai e përshkruan si të karakterizuar nga presioni dhe frikësimi. Pas përfundimit të misionit, delegacioni do të përgatisë një raport të posaçëm që, sipas Vujaçiç, Komisioni Evropian dhe Këshilli i BE-së nuk do të jenë në gjendje ta injorojnë. Ai pohon se ky dokument do të bëhet një bazë e rëndësishme për marrjen e vendimeve të ardhshme të Bashkimit Evropian mbi Serbinë. Vujaçiç vlerëson se misioni mbërrin në një kohë kur, siç thotë ai, politika e jashtme e Serbisë është nën presion dhe kur bëhet më e vështirë të ruhet strategjia aktuale e balancimit.
