Mendimet që na lodhin mendërisht më shumë se sa e pranojmë – studimi zbulon çfarë na streson realisht
Disa vendime i marrim pothuajse automatikisht, si, për shembull, çfarë do të hamë sonte, ndërsa të tjera mbartin peshë shumë më të madhe dhe mund të na ngarkojnë seriozisht. Zhvendosja, ndryshimi i punës, përfundimi ose fillimi i një lidhjeje… të gjitha këto janë momente që mund të zgjojnë stres dhe pasiguri. Një studim i ri zbulon se cilat vendime jetësore njerëzit i konsiderojnë më të rrezikshmet dhe më stresueset, dhe rezultatet mund t’ju befasojnë.
Bëhet fjalë për një studim gjithëpërfshirës të publikuar muajin e kaluar në revistën Psychological Science. Studiuesit u kërkuan më shumë se 4.000 pjesëmarrësve të përmendnin vendime reale, të fundit, që për ta kishin qenë një sfidë e madhe, në vend që t’u ofronin skenarë hipotetikë. Analiza e përgjigjeve tregoi se disa lloje vendimesh përsëriten shumë më shpesh sesa të tjerat.
Puna dhe karriera, burimi më i madh i stresit
Vendimet që lidhen me punën dhe karrierën ishin në krye të listës. Pavarësisht moshës apo gjinisë, vendimi për të pranuar një punë të re rezultoi si më i rrezikshmi, ndërsa menjëherë pas tij u rendit largimi nga puna.
Paratë, drejtimi i automjetit dhe nisja e biznesit
Rreziqet financiare u renditën në vendin e tretë, kryesisht investimi në aksione, kriptovaluta dhe tregtimi në bursë. Edhe pse mund të tingëllojë e parëndësishme, vendimi për t’u ulur në timon u rendit në një vend të lartë, të katërtin. Kjo është veçanërisht stresuese në situata lodhjeje, moti të keq, mungese vëmendjeje ose drejtimi nën ndikimin e alkoolit.
Në vendin e pestë u rendit vendimi për të nisur një biznes personal.
Blerja e një shtëpie, vendimi i gjashtë më stresues, u përmend gjithashtu shpesh, me terma si “blerje prone”, “investim” dhe “blerje e re”.
Shëndeti dhe jeta shoqërore, më pak stresuese sesa mendohej
Katër vendet e fundit në dhjetëshen e parë iu përkasin vendimeve që lidhen me shëndetin dhe jetën shoqërore. Në vendin e shtatë u rendit vendimi për t’iu nënshtruar një operacioni, ndërsa në vendin e nëntë vaksinimi. Studiuesit vërejnë se mosbesimi ndaj vaksinave është në rritje dhe, si shembull, përmendin rënien e shkallës së vaksinimit kundër gripit në SHBA.
Vendin e tetë dhe të dhjetë e zunë martesa dhe shpërngulja në një vend tjetër, dy kthesa të mëdha jetësore që nuk janë përjetuar si më të rrezikshmet.
Gjetje të papritura
Ajo që i befasoi më shumë studiuesit ishte fakti se vendimet që lidhen me shëndetin ose marrëdhëniet shoqërore, si takimet romantike apo udhëtimi vetëm, nuk ishin në krye të listës.
“Ishim të interesuar t’i shihnim këto rezultate, por të dhënat tona tregojnë të kundërtën”, tha autori i studimit Renato Frey, profesor i psikologjisë në Universitetin e Cyrihut. “Para së gjithash, njerëzit mendojnë për zgjedhjet e rrezikshme në karrierë.”
Autorët theksojnë se qëllimisht e lanë termin “rrezik” të përcaktuar gjerësisht, për disa ai lidhet me pasojat financiare, ndërsa për të tjerë me vendime që formësojnë jetën e tyre në afat të gjatë. Edhe mosha ndikoi në perceptimin e rrezikut: të anketuarit më të moshuar e konsideronin pranimin e një pune të re më të rrezikshëm, ndërsa të rinjtë kishin më shumë frikë nga largimi nga puna.
Studiuesit shpresojnë që këto njohuri të ndihmojnë në ofrimin e mbështetjes më të mirë për njerëzit gjatë marrjes së vendimeve të rëndësishme jetësore. “Këto modele të nuancuara na ndihmojnë të kuptojmë se cilat grupe të popullsisë janë të ekspozuara ndaj cilave lloje rreziku”, përfundon Frey.
10 vendimet më stresuese të jetës, sipas studimit
▪ Pranimi i një pune të re
▪ Largimi nga puna
▪ Investimi i parave (aksione, kriptovaluta, bursë)
▪ Drejtimi i automjetit
▪ Nisja e një biznesi personal
▪ Blerja e pasurive të paluajtshme
▪ Nënshtrimi ndaj një operacioni
▪ Martesa
▪ Vaksinimi
▪ Shpërngulja në një vend tjetër
