Kriza e strehimit në Evropë po shndërrohet gjithnjë e më shumë nga një problem social në një sfidë strukturore ekonomike, me pasoja të drejtpërdrejta mbi tregun e pasurive të paluajtshme, mobilitetin e fuqisë punëtore dhe konkurrueshmërinë e qyteteve. Rritja e fortë e çmimeve të banesave dhe qirave gjatë dekadës së fundit, e kombinuar me rënien e investimeve në ndërtim dhe me mungesën e ofertës së re, ka krijuar një presion të vazhdueshëm mbi familjet, të rinjtë dhe shtresën e mesme evropiane.
Sipas analizave të përcjella nga CEPI – Shoqata Evropiane e Ndërmjetësve të Pasurive të Paluajtshme, tregjet rezidenciale në shumë vende të BE-së po funksionojnë sot në kushte të theksuara çekuilibri midis ofertës dhe kërkesës. Çmimet e banesave në nivel evropian janë rritur me mbi 60% që nga viti 2013, ndërkohë që qiratë mesatare janë rritur rreth 20%, duke tejkaluar ndjeshëm rritjen e të ardhurave familjare. Ky realitet, sipas CEPI, po e zhvendos gjithnjë e më shumë strehimin nga një e drejtë themelore në një barrë financiare afatgjatë për një pjesë të madhe të popullsisë urbane.
Në këtë kontekst, NAREA – Shoqata Kombëtare e Ndërmjetësve të Pasurive të Paluajtshme, e lidhur ngushtë me rrjetin evropian të CEPI, thekson se roli i ndërmjetësve profesionistë po bëhet gjithnjë e më kritik. Përballë një tregu të tensionuar, transparenca, profesionalizmi dhe qasja e orientuar drejt interesit publik janë elementë kyç për të shmangur spekulimin, informalitetin dhe deformimin e çmimeve. NAREA vlerëson se ndërmjetësimi profesional, i rregulluar dhe i standardizuar sipas praktikave evropiane, ndihmon në krijimin e një tregu më të qëndrueshëm, ku informacioni mbi çmimet, kontratat dhe kushtet e qirasë është i qartë dhe i aksesueshëm.
Qasja e CEPI-t përputhet edhe me filozofinë e Planit Evropian për Strehimin e Përballueshëm, prezantuar së fundmi nga Komisioni Evropian. Ky plan e trajton krizën e strehimit jo vetëm si mungesë banesash, por si një problem sistemik që ndikon drejtpërdrejt në kohezionin social, në tregun e punës dhe në zhvillimin urban. Dokumenti nënvizon se Bashkimi Evropian ka nevojë për mbi dy milionë banesa të reja çdo vit për të përmbushur kërkesën aktuale, ndërkohë që rreth 20% e stokut ekzistues të banesave mbetet i pashfrytëzuar ose i nënshfrytëzuar.
Në këtë panoramë, CEPI vlerëson se politikat publike duhet të shkojnë paralelisht me forcimin e aktorëve të tregut. Ndërmjetësit e pasurive të paluajtshme, sipas shoqatës evropiane, nuk janë thjesht aktorë tregtarë, por ndërmjetës midis politikave të strehimit, zhvilluesve, pronarëve dhe qytetarëve. Ata luajnë një rol kyç në orientimin e kërkesës drejt ofertave reale, në reduktimin e praktikave spekulative dhe në nxitjen e përdorimit efikas të stokut ekzistues të banesave, përfshirë rikthimin në treg të pronave të pashfrytëzuara.
Një tjetër element i rëndësishëm i theksuar nga NAREA dhe CEPI lidhet me rregullimin e qirave afatshkurtra dhe ndikimin e tyre në tregun rezidencial. Sipas tyre, rritja e shpejtë e platformave të qiradhënies turistike në qytetet dhe destinacionet më të frekuentuara ka reduktuar ofertën për banim afatgjatë, duke ushtruar presion shtesë mbi çmimet. Në këtë drejtim, organizatat e ndërmjetësve mbështesin nisma të balancuara rregullatore, të cilat ruajnë përfitimet ekonomike të turizmit, por njëkohësisht mbrojnë të drejtën e qytetarëve për strehim të përballueshëm.
Në përfundim, sipas NAREA dhe CEPI, kriza e strehimit kërkon një qasje gjithëpërfshirëse, ku politikat publike, financimi, planifikimi urban dhe tregu i pasurive të paluajtshme të funksionojnë në harmoni.
Forcimi i rolit të ndërmjetësve profesionistë, rritja e transparencës dhe standardeve etike, si dhe bashkëpunimi i ngushtë me institucionet publike, mbeten elementë kyç për të ndërtuar një treg rezidencial më të drejtë, më të qëndrueshëm dhe më të aksesueshëm për qytetarët evropianë.
