Regjimi iranian ndodhet në vështirësi të thella. Falë veprimeve vendimtare të Presidentit Trump dhe Shtetit të Izraelit, Republika Islamike nuk është më fuqia rajonale që ishte dikur, dhe tani përballet me kriza në çdo front.
Infrastruktura ushtarake e Iranit është dëmtuar rëndë dhe programi i tij bërthamor i paligjshëm është goditur në mënyrë drastike. Rrjeti i tij i përfaqësuesve (proxy-ve) në të gjithë Lindjen e Mesme po shpërbëhet: Hezbollahu është dobësuar ndjeshëm; dinastia Assad është shembur; milicitë e mbështetura nga Irani në Irak përballen me reagime gjithnjë e më të forta politike dhe shoqërore; dhe Hamasi është vetëm hija e asaj që ishte më parë.
Edhe situata e brendshme është e zymtë. Si pasojë e keqmenaxhimit kronik ekonomik, korrupsionit dhe izolimit ndërkombëtar, ekonomia është në kolaps dhe vendit po i mbaron uji. Pa legjitimitet popullor dhe i paaftë për t’u ofruar qytetarëve mirëqenie, instrumenti i vetëm që i ka mbetur regjimit për të ruajtur kontrollin është sundimi përmes frikës.
Pavarësisht këtyre dobësive të shumta, ka ende shumë njerëz në Perëndim që vazhdojnë të jetojnë me keqkuptimin se nuk ka alternativë ndaj qeverisë aktuale.
Populli iranian e ka bërë shumë të qartë preferencën e tij përmes valëve të njëpasnjëshme të kryengritjeve. Ata nuk duan as teokraci dhe as monarki – ata duan një republikë të lirë, demokratike dhe të përgjegjshme ndaj qytetarëve.
Kjo qasje është e gabuar në çdo aspekt. Ajo fshin aspiratat e miliona iranianëve që kanë rrezikuar jetën për të kërkuar ndryshim. Injoron ekzistencën e një opozite të organizuar dhe demokratike, e cila prej më shumë se katër dekadash lufton kundër mullahëve dhe përgatitet për ditën pas rënies së teokracisë. Dhe përforcon propagandën e regjimit se Perëndimi duhet të tolerojë brutalitetin e tij sepse alternativa qenka kaosi.
Ish-kreu i Mossad-it thotë se Trump kishte të drejtë kur deklaroi se objektet bërthamore të Iranit ishin “shkatërruar plotësisht”.
Populli iranian e ka bërë qartë: ata nuk duan as teokraci dhe as monarki – duan një republikë të lirë, demokratike dhe të përgjegjshme ndaj qytetarëve.
Lëvizja e organizuar pro-demokracisë në Iran ka kapacitetin, mbështetjen popullore dhe planin sistematik të nevojshëm për të zëvendësuar regjimin e kalbur dhe vrasës të mullahëve me një qeveri që pasqyron vullnetin e popullit iranian. Kjo forcë për ndryshim pozitiv ka një plan të besueshëm për një Iran demokratik, që përfshin zgjedhje të lira, sundimin e ligjit, ndarjen e fesë nga shteti dhe angazhimin për të mos ndjekur armë bërthamore.
Kjo lëvizje nuk dëshiron trupa amerikane në terren apo ndonjë formë ndryshimi regjimi nga jashtë. Ajo ka kërkuar vetëm që Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj të mbështesin kërkesën e popullit iranian për vetëvendosje dhe t’i mohojnë regjimit burimet që i nevojiten për të mbijetuar.
Historia na mëson se rënia e regjimeve autoritare shpesh duket e pamundur derisa ndodh papritur. Kur shërbeja në Gjermaninë Perëndimore si oficer në fund të viteve ’80, ideja se Muri i Berlinit do të binte vetëm disa muaj pas përfundimit të misionit tim dukej si fantashkencë – por pikërisht kjo ndodhi.
Edhe pas gati 14 vitesh lufte civile, askush nuk e parashikoi rënien e Assadit në Siri, megjithatë regjimi u shemb pothuajse brenda natës. Sot, diktatura iraniane shfaq shenjat klasike të lodhjes që paralajmërojnë fazën përfundimtare të një regjimi: shterim ekonomik, fragmentim të brendshëm, dobësim të frikës parandaluese dhe një popullsi që nuk pranon më të jetojë nën sundimin klerikal.
Detyra e politikëbërësve amerikanë nuk është të parashikojnë momentin e saktë të rënies së regjimit, por të formësojnë mjedisin në mënyrë që, kur kjo të ndodhë, rezultati të jetë stabilitet dhe jo kaos. Kjo kërkon një qasje realiste dhe largimin nga formulat diplomatike të dështuara të së kaluarës.
Kjo qasje e ka karakterizuar politikën e Presidentit Trump ndaj Iranit si në administratën e tij të parë ashtu edhe në të dytën. Tani ai ka mundësinë ta plotësojë listën e arritjeve historike në Lindjen e Mesme me një sukses vërtet transformues dhe të ndihmojë në përshpejtimin e rënies së regjimit iranian.
Përfitimet e një ndryshimi të tillë do të ishin të pallogaritshme. Terroristët do të humbnin sponsorizuesin e tyre kryesor; kundërshtarët e Amerikës do të humbnin një bazë kyçe në Lindjen e Mesme; do të hapeshin mundësi të jashtëzakonshme ekonomike në sektorët detarë dhe energjetikë; dhe një popullsi iraniane e arsimuar dhe e lidhur globalisht do të mund të shndërrohej në një partner natyror ekonomik dhe politik për SHBA-në.
Asnjë forcë e jashtme nuk mund dhe nuk duhet të imponojë ndryshimin e regjimit në Iran – kjo është detyrë e popullit iranian. Por ne mund t’i ndihmojmë duke rritur presionin nga jashtë dhe duke mbështetur iranianët që kërkojnë një të ardhme paqësore, demokratike dhe pro-perëndimore.
Detyra jonë është e thjeshtë: të qëndrojmë krah popullit iranian, të njohim vizionin demokratik që ata kanë zgjedhur dhe t’u mohojmë klerikëve në pushtet paratë, legjitimitetin dhe pandëshkueshmërinë që u duhen për të mbijetuar.
Kur të vijë dita e ndryshimit – dhe ajo do të vijë – Shtetet e Bashkuara duhet të jenë në pozicionin më të mirë të mundshëm për të përfituar dhe për të hyrë në një epokë të re miqësie me popullin iranian./ FOX NEWS
