Melioidoza është një sëmundje tropikale pak e njohur, por që tani po shihet si një rrezik në rritje për shëndetin publik në botë. Ajo shkaktohet nga baktere që jetojnë në tokë dhe ujëra nëntokësore. Aktualisht nuk ka vaksinë për ta parandaluar dhe infeksioni mund të shkaktojë shpejt pneumoni të rëndë ose sepsë, që rrezikon jetën.
Tani, studiues nga Universiteti Tulane kanë zhvilluar vaksinën e parë që ka treguar se mbron me sukses primatët jonjerëzorë nga melioidoza. Zbulimi, i botuar në revistën Nature Communications, është një hap i rëndësishëm drejt provave klinike te njerëzit dhe parandalimit të një infeksioni bakterial që shpesh është i vështirë për t’u trajtuar dhe po shfaqet në zona të reja.
“Ky bakter mund të shkaktojë një formë shumë agresive të pneumonisë brenda 72 orësh, duke shkatërruar mushkëritë. Në studimin tonë, kafshët e mbrojtura nga vaksina nuk treguan asnjë dëmtim; mushkëritë e tyre ishin plotësisht normale,” tha Lisa Morici, mikrobiologe dhe imunologe në Universitetin Tulane. “Është një rezultat i jashtëzakonshëm dhe shpresojmë ta çojmë shpejt vaksinën në prova te njerëzit.”
Melioidoza shkaktohet nga bakteri burkholderia pseudomallei, që gjendet kryesisht në Azinë Juglindore dhe Australinë veriore. Edhe pse më parë mendohej se nuk ekzistonte në SHBA, së fundmi është zbuluar në zonën e Gjirit, në Porto Riko dhe Ishujt e Virgjër Amerikanë. Bakteri mund të hyjë në trup përmes plagëve të hapura, ose të thithet apo gëlltitet.
Çdo vit vlerësohet se ka rreth 165,000 raste në botë, por besohet se shumë prej tyre nuk raportohen. Shkalla e vdekshmërisë është 20–50%, sepse bakteri është rezistent ndaj shumë antibiotikëve dhe sëmundja mund të rikthehet edhe pas muajsh trajtimi intensiv.
“Me rritjen e temperaturave, melioidoza po shfaqet në zona të reja, përfshirë raste të përhershme në SHBA. Rreziku po rritet edhe për udhëtarët dhe personelin ushtarak,” tha Morici. “Ky bakter klasifikohet si kërcënim i nivelit më të lartë dhe jemi më afër se kurrë për të mbrojtur njerëzit prej tij.”
Vaksina e re përdor një teknologji moderne që aktivizon sistemin imunitar përmes grimcave shumë të vogla të prodhuara nga bakteret, të cilat trupi i njeh dhe reagon fort ndaj tyre. Edhe pse vaksina nuk është testuar ende te njerëzit, testet në qeliza imunitare njerëzore treguan përgjigje të forta mbrojtëse.
Zhvillimi i vaksinës ka zgjatur më shumë se 10 vjet dhe ka përfshirë bashkëpunim ndërkombëtar mes disa universiteteve në SHBA dhe Australi.
“Kjo vaksinë funksionoi edhe kundër baktereve të thithura nga ajri, forma më vdekjeprurëse e infeksionit,” tha Morici. “Ka qenë një punë shumë e madhe dhe shpresojmë që së shpejti të mund të mbrojmë njerëzit nga kjo sëmundje e rrezikshme.”
