Aeroporti i ri bregdetar duhej të kishte nisur prej kohësh, por tani ankesa ligjore, konflikte dhe tërheqje po e frenojnë projektin prestigjioz të qeverisë shqiptare. Pas viteve të tëra ngecjeje në gjykata, organizatat mjedisore po marrin mbështetje – dhe vënia në funksion e aeroportit të Vlorës po shtyhet gjithnjë e më tej.
Në fakt, në Vlorë duhej të kishte nisur prej kohësh operimi i rregullt i fluturimeve. Por në vend të lejeve të nisjes dhe planeve të fluturimit, problemi, vonesat – dhe tani edhe goditjet juridike – po grumbullohen rreth aeroportit të ri bregdetar. Pas më shumë se tre vitesh, organizatat mjedisore po marrin për herë të parë mbështetje në gjykatë.
Në maj të këtij viti, ndërtimi i aeroportit u festua me fluturime testuese të organizuara me bujë të madhe dhe u njoftua se nisja e fluturimeve të rregullta do të ndodhte deri në fund të vitit 2025. Megjithatë, aktualisht aeroporti është shumë larg këtij realiteti.
Ish-kryeministri: Aeroporti i Vlorës «problem i madh korrupsioni»
Siç raportojnë mediat shqiptare, projekti po përballet me vështirësi në disa fronte njëkohësisht. Që në prill, kompania konsulente “Munich Airport International” u tërhoq nga projekti pas protestave të vazhdueshme kundër vendndodhjes së aeroportit. Tension shtesë politik solli së fundmi Sali Berisha, ish-kryeministër dhe kryetar i Partisë Demokratike. Ai e quajti publikisht aeroportin e Vlorës një «problem të madh korrupsioni» dhe shprehu dyshime për lidhje të mundshme mes përfaqësuesve të qeverisë dhe projektit.
Edhe brenda projektit duket se ka përçarje. Sipas raportimeve, ka mosmarrëveshje mes investitorëve. Kompania koncesionare Vlora International Airport, sipas mediave, aktualisht po operon pa drejtor ekzekutiv dhe pa njërin nga drejtorët teknikë. Ndërsa punimet e ndërtimit vazhdojnë, aksionarët duket se po ndjekin secili interesat e veta – dhe prapaskenat e tyre reale ekonomike mbeten të paqarta për shumë shqiptarë.
Vendndodhja pranë një ligatine të mbrojtur ndërkombëtarisht
Problemi kryesor, megjithatë, mbetet vendndodhja. Aeroporti po ndërtohet në afërsi të drejtpërdrejtë të Lagunës së Nartës, një zonë ligatinore e mbrojtur ndërkombëtarisht dhe një pikë e rëndësishme pushimi për shpendët shtegtarë. Pamje të fundit tregojnë se kantieri herë pas here përmbytet, ndërsa flamingot pushojnë aty pranë gjatë migrimit të tyre drejt jugut. Në të ardhmen, pikërisht kjo afërsi me botën e shpendëve mund të përbëjë edhe një rrezik të konsiderueshëm sigurie për operimin e fluturimeve.
Që nga fillimi i ndërtimit në vitin 2021, aeroporti ka qenë për këtë arsye objekt kritikash të forta – jo vetëm nga organizatat mjedisore, por edhe nga Komisioni Evropian, Parlamenti Evropian si dhe nga organizma ndërkombëtarë si Konventa e Bernës dhe Marrëveshja për Mbrojtjen e Specieve Shtegtare. Këtë e theksoi së fundmi organizata mjedisore gjermane EuroNatur.
Aeroporti i Vlorës përfshihet nga turbulenca juridike
Që më 23 nëntor 2022, organizatat shqiptare AOS dhe PPNEA kishin depozituar një padi kundër ndërtimit që, sipas tyre, është i paligjshëm. Sipas EuroNatur, çështja është zvarritur për vite me radhë në gjykata, ndërkohë që ndërtimi vazhdonte dhe sipërfaqe të vlefshme natyrore shkatërroheshin. Tani vjen kthesa: Gjykata Administrative e Apelit i ka njohur organizatat mjedisore si palë në proces.
“Pas tre vitesh dhe ciklesh të panumërta nëpër shkallët e gjykatave, gjykata më në fund mund të merret me vetë padinë,” deklaroi Annette Spangenberg, drejtuese e programit për ekosistemet ujore pranë EuroNatur. Për aeroportin e Vlorës kjo do të thotë: turbulencat juridike sapo kanë filluar – dhe nisja e planifikuar po largohet gjithnjë e më shumë në kohë.
