Një ekip studiuesish kinezë dhe australianë ka zbuluar për herë të parë fosile të Palaeospondylus në një zonë të vendosur jashtë Skocisë, sipas Institutit të Paleontologjisë dhe Paleoantropologjisë së Vertebrorëve (IVPP) të Akademisë Kineze të Shkencave.
Duke i datuar fosilet afërsisht 400 milionë vjet më parë, ekipi i kërkimit e ka shtyrë të dhënat kronologjike të kësaj specie me rreth 10 milionë vjet prapa. Duke përdorur skanimin CT dhe rindërtimin 3D, ekipi restauroi plotësisht strukturat neurokraniale të Palaeospondylus, duke ofruar prova kritike për zbulimin e pozicionit të tij evolucionar. Palaeospondylus ishte një vertebror i hershëm i vogël dhe enigmatik.
Studimi, i botuar si artikull kryesor në revistën akademike National Science Review, u theksua në një koment shoqërues. “Ata bëjnë përparim në interpretimin e anatomisë së tij dhe janë në gjendje të hedhin poshtë disa hipoteza të mëparshme rreth marrëdhënieve të tij”, dhe interpretimi “përfaqëson një përmirësim të madh në kuptimin tonë të mëparshëm”.
I dokumentuar për herë të parë në vitin 1890, ky peshk i vogël, i ngjashëm me ngjalën, me përmasa vetëm disa centimetra, i ka hutuar prej kohësh shkencëtarët. Mbi 1,000 ekzemplarë nga Skocia zbuluan tipare skeletore krejtësisht të ndryshme nga peshqit e tjerë.
Për më shumë se një shekull, studiuesit e klasifikuan atë në mënyra të ndryshme në pothuajse çdo grup të madh peshqish, nga peshku hagfish pa nofulla deri te larvat e peshqve me pendë lobe, megjithatë pozicioni i tij filogjenetik mbeti i pazgjidhur, duke i fituar titullin “një nga vertebrorët e hershëm më misteriozë”.
Fosilet e zbuluara rishtazi, të quajtura Palaeospondylus australis, u gjetën në Cravens Peak Beds, pellgu Georgina, Queensland perëndimor, Australi, brenda shtresave të epokës Emsian të Devonianit të Hershëm, që besohet të jenë afërsisht 400 milionë vjeçare. Këto fosile bashkëjetuan me peshq pa nofulla, plakoderma të blinduara, peshkaqenë të hershëm, peshq me gjemba dhe peshq të larmishëm kockor.
Shkencëtarët zbuluan struktura të trurit të ruajtura në mënyrë tre-dimensionale dhe inde të mineralizuara nëpërmjet këtyre fosileve fragmentare. Skanimet CT me rezolucion të lartë dhe teknikat 3D i lejuan ekipit të rindërtonte zgavrën e plotë të trurit, duke përfshirë kanalet gjysmërrethore dhe kanalet nervore, të cilat janë prova kyçe morfologjike për përcaktimin e prejardhjes së saj evolucionare, tha Lu Jing, udhëheqës i ekipit kërkimor.
Analiza filogjenetike bazuar në këto të dhëna sugjeron që Palaeospondylus ka të ngjarë t’i përkasë linjës së peshqve kërcorë dhe jo grupit të kërcejve tetrapodë siç është hipotezuar më parë, tha Lu me IVPP.
Gjithashtu, ekipi zhvilloi një metodë të re rindërtimi të të dhënave volumetrike ndërplatformore, duke mundësuar restaurim efikas dhe verifikim të kryqëzuar. Kjo teknikë përmirëson ndjeshëm përpunimin dhe vizualizimin e të dhënave paleontologjike CT, duke hapur rrugën për analiza morfologjike më të thelluara dhe rrjedha pune të validimit të përbashkët, dhe pritet të luajë një rol transformues në kërkimet e ardhshme, tha Lu.
