Bundeswehrigjerman do të bëhet “ushtria më e fortë konvencionale nëEvropë”. Ky qëllim ambicioz u vendos nga kancelari gjerman Friedrich Merz (CDU) në fjalimin e tij të parë në Bundestag. “Ne duhet të jemi në gjendje të mbrohemi në mënyrë që të mos na duhet të mbrohemi”, tha kancelari, duke iu referuar kërcënimit nga Rusia. E gjithë kjo duhet të ndodhë në koordinim të ngushtë me partnerët evropianë. Gjermania tani po i kushton vëmendje të veçantë bashkëpunimit ushtarak meBritaninë e Madhe.
Kjo u vendos në vjeshtën e kaluar me një marrëveshje që të dy vendet e shpallën “historike” – Marrëveshja e Trinity House, e emëruar sipas vendit në Londër ku u nënshkrua në tetor nga ministri gjerman i Mbrojtjes Boris Pistorius (SPD) dhe homologu i tij britanik John Healey (Partia e Punës). Një marrëveshje e ngjashme nuk është nënshkruar kurrë më parë midis këtyre dy vendeve. Healey mbërriti në Berlin të enjten (15 maj 2025) për të detajuar planet e përbashkëta.
Objektiva të përbashkëta strategjike
Fuqia bërthamoreBritania e Madhe, megjithëse nuk është më anëtare e BE-së, mbetet një partnere e fortë ushtarakisht brenda NATO-s, e cila ndan interesa të përbashkëta me Gjermaninë. “Mbretëria e Bashkuar është veçanërisht e angazhuar në zonat gjeografike që janë të rëndësishme për Gjermaninë – në rajonin e Baltikut, në veriun e largët, por edhe pjesërisht në krahun lindor të NATO-s”, thekson Ben Schreer, drejtor i zyrës së Berlinit të Institutit Ndërkombëtar për Studime Strategjike (IISS).
Këtu të dy vendet duan të bashkojnë forcat, për shembull, në mbrojtjen e Atlantikut dheDetit të Veriut. Jo vetëm rrugët e rëndësishme tregtare kalojnë nëpër Detin e Veriut, por edhe tubacionet e gazit dhe kabllot e energjisë elektrike që transportojnë energji nga parqet e mëdha të erës në det të hapur në bregdet.
Pas sulmeve ndaj kabllove nënujore në Detin Baltik, ekspertët e sigurisë kanë frikë nga sulme të ngjashme në Detin e Veriut. Të dy vendet duan t’i përgjigjen këtij kërcënimi me “një kontroll të qartë dhe gjithëpërfshirës të situatës nënujore”, siç thuhet në marrëveshje.
Operacione të përbashkëta me nëndetëse dhe avionë
Operacionet e përbashkëta me nëndetëse dhe avionë patrullimi detar janë gjithashtu pjesë e këtij plani. Avionët patrullues detarë gjermanë të tipit P-8A Poseidon në të ardhmen do të bazohen në Skoci për të monitoruar hapësirën ajrore mbi Atlantikun e Veriut. Bundeswehri i porositi këta avionë kohët e fundit, ndërsa ushtria britanike tashmë po i përdor ato, kështu që ekuipazhet gjermane mund të stërviten atje.
“Këta avionë patrullimi mund të zbulojnë dhe shkatërrojnë nëndetëse edhe në distanca të mëdha”, tha ministri i Mbrojtjes Pistorius pas bisedimeve me homologun e tij britanik. Kështu, të dy vendet po forcojnë së bashku aftësitë e NATO-s për gjueti nëndetësesh në Atlantikun e Veriut dhe Detin e Veriut.
Raketat me rreze të gjatë veprimi
Të dy vendet kanë industri të forta mbrojtëse dhe në këtë fushë ka plane për bashkëpunim më të ngushtë. Për shembull, prodhuesi gjerman i armëve Rheinmetall prodhon transportuesin e blinduar të personelit “Boxer” në fabrikat e tij në Mbretërinë e Bashkuar, nga të cilët ushtria britanike ka porositur 500.
Një nga elementët kryesorë të marrëveshjes është zhvillimi i përbashkët i armëve precize me një rreze veprimi prej më shumë se 2.000 kilometrash, të cilat mund t’i kenë në dispozicion edhe vendet e tjera evropiane.
Një fushë tjetër bashkëpunimi është zhvillimi i dronëve të armatosur pa pilot. Bundeswehri mbetet prapa në këtë fushë. Këtë vit do të fillojë të blejë dronë luftarakë më të vegjël. Ushtria britanike nga ana tjetër ka shumë vite përvojë operative në këtë fushë, nga e cila Bundeswehri mund të përfitojë.
Sisteme që nuk përshtaten mes tyre
Të dy vendet duan të bashkëpunojnë edhe për avionët luftarakë të ardhshëm – të paktën në një masë të caktuar. Gjermania po zhvillon një sistem të ri së bashku me Francëndhe Spanjën, ndërsa Mbretëria e Bashkuar po zhvillon një sistem të ndryshëm së bashku me Italinë dhe Japoninë.
“Nga një perspektivë evropiane, ka kuptim të paktën të arrihet ndërveprimi, në mënyrë që të dy sistemet të mund të punojnë së bashku në misionet e ardhshme të përbashkëta”, thotë eksperti Schreer.
Kjo tregon një problem të kahershëm në Evropë: shumë sisteme të ndryshme armësh që nuk janë të përshtatshme me njëra-tjetrën. “Ne kemi nevojë për standarde të përbashkëta dhe një thjeshtëzim të sistemeve në Evropë”, tha kancelari Friedrich Merz menjëherë pas marrjes së detyrës.
Në një kohë kur vendet e NATO-s në Evropë duhet të marrin përsipër një barrë më të madhe mbrojtjeje, bashkëpunimi gjermano-britanik mund të shërbejë si shembull. Është një bazë e mirë për bashkëpunime të tjera, thotë Schreer, siç është ai midis Gjermanisë dhe Francës.
“Pyetja kryesore është se sa është e gatshme dhe e aftë Mbretëria e Bashkuar të kontribuojë në mbrojtjen e Evropës”, thotë ai, duke vënë në dukje se ekziston edhe një dilemë në lidhje me buxhetin britanik të mbrojtjes, ku rritjet e mëtejshme të buxhetit mund të jenë gjithnjë e më të vështira.
Sa para do të shkojnë për Bundeswehrin?
Buxheti për mbrojtjen po vihet në pikëpyetje edhe në Gjermani. Buxheti për vitin 2025 nuk është miratuar ende për shkak të ndryshimit të qeverisë, por diskutimet e nxehta rreth shumave të nevojshme kanë filluar tashmë. Ministri i Jashtëm Johannes Wadepful (CDU) mbështeti të enjten qëllimin e vendosur më parë nga presidenti i SHBA-së Donald Trump – për të ndarë deri në 5 për qind të vlerës produktit të brendshëm bruto (PBB) për mbrojtjen në të ardhmen. Por partneri i tij i koalicionit, Partia Socialdemokratike (SPD), e bllokoi menjëherë atë.
Buxheti i mbrojtjes është përgjegjësi e tij, tha ministri i Mbrojtjes Pistorius pas takimit me Healey. Ai përmendi samitin e ardhshëm të NATO-s në qershor si një pikë referimi.
“Ne të gjithë e dimë se do të kushtojë dukshëm më shumë se 2 përqindëshi aktual që po përmendet.” Por a do të jetë tre për qind apo më shumë nuk dihet. Sekretari britanik i Mbrojtjes Healey theksoi: “Nuk ka të bëjë kjo vetëm me supozime, por duhet të shikojmë mundësitë.”/DW
