Kryeministri i Australisë, Anthony Albanese, dhe homologu i tij i Papua Guinesë së Re (PNG), James Marape, kanë nënshkruar një traktat mbrojtjeje të ndërsjellë në Canberra, ku udhëheqësit thanë se teksti i marrëveshjes do të jetë i disponueshëm së shpejti.
Marape u tha gazetarëve të hënën në kryeqytetin australian se traktati u hartua “nga gjeografia, historia dhe realiteti i qëndrueshëm i fqinjësisë sonë të përbashkët”.
“Bëhet fjalë për një gardh më të madh që siguron dy shtëpi që ka hapësirën e vet të oborrit”, tha Marape, sipas Korporatës Australiane të Transmetimeve (ABC).
Udhëheqësi i Papua Guinesë së Re nuk u pajtua që pakti u hartua për shkak të çështjeve më të gjera gjeopolitike, në një referencë të dukshme ndaj interesave ushtarake të vendeve si Kina dhe Shtetet e Bashkuara në rajonin e Paqësorit.
“Ky traktat nuk u krijua nga gjeopolitika apo ndonjë arsye tjetër”, tha Marape.
“Ne ruajmë miqësi me të gjithë armiqtë, ne mbështesim paqen kudo që angazhohemi, për sa i përket marrëdhënieve të jashtme”, shtoi ai.
Albanese tha se traktati “e bën shumë të qartë” se do të ketë “ndërveprim” midis “aseteve mbrojtëse” të dy vendeve fqinje, duke shtuar se “pasuria jonë më e madhe është populli ynë”.
ABC raportoi se kjo do të thoshte se të dy vendet do të ndanin të njëjtat të drejta si anëtarët aktualë të marrëveshjes Pesë Sy, të cilën Australia e ndan me Kanadanë, Zelandën e Re, Mbretërinë e Bashkuar dhe SHBA-në.
Zyra e Marape tha javën e kaluar se marrëveshja do të krijojë një rrugë për 10,000 banorë të Papua Guineas së Re që të shërbejnë në Forcën Mbrojtëse Australiane, pasi vendi i tij synon gjithashtu të ndërtojë forcën e vet mbrojtëse në 7,000 trupa.
Papua Guinea e Re ka një popullsi prej rreth 12 milionë banorësh, nga të cilët rreth 40 për qind jetojnë nën kufirin e varfërisë, në kontrast të plotë me fqinjin e saj më të pasur, Australinë.
Nënshkrimi i traktatit Pukpuk vjen disa javë pasi Papua Guinea e Re festoi 50 vjet pavarësi nga Australia, e cila mori kontrollin e fqinjit të saj verior si një fuqi koloniale në vitin 1902, pasi të dy vendet u kolonizuan nga Mbretëria e Bashkuar.
Në gusht 2013, Australia nënshkroi një memorandum mirëkuptimi me Papua Guinenë e Re, i cili pa mijëra emigrantë të mbërrinin në Australi me anije të ndaluar në Ishullin Manus në paraburgim në det të hapur.
Qendra e diskutueshme e paraburgimit u mbyll në vitin 2017, duke lënë qindra refugjatë të bllokuar.
Australia po kërkon gjithashtu të nënshkruajë një marrëveshje sigurie me Fixhin, pasi një marrëveshje e ngjashme që mbulonte si sigurinë ashtu edhe ndryshimet klimatike me Vanuatu-n u bllokua muajin e kaluar.
Australia gjithashtu nënshkroi kohët e fundit një traktat historik me Tuvalu-n, marrëveshja e parë në botë që ofron viza për të ndihmuar njerëzit që përballen me zhvendosje për shkak të krizës klimatike për t’u zhvendosur.
Ndryshimi klimatik mbetet një shqetësim kyç për sigurinë për shumë vende në rajon, me Australinë që po kërkon të presë takimin e OKB-së për ndryshimet klimatike në vitin 2026, së bashku me fqinjët e saj të Paqësorit.
Oferta ende nuk është materializuar, pasi Turqia po bën gjithashtu fushatë zyrtare për të pritur të njëjtin takim.
