Thellë nën shtresën e akullit të Antarktidës, shkencëtarët kanë zbuluar mostrat më të vjetra të akullit dhe ajrit të datuara drejtpërdrejt ndonjëherë, që datojnë gjashtë milionë vjet më parë.
Zbulimi, nga zona Allan Hills, ofron një pasqyrë unike të historisë klimatike të planetit tonë, shkruan Science Alert, përcjell KosovaPress.
Një ekip shkencëtarësh, i udhëhequr nga Sarah Shackleton pranë Institutit Oqeanografik Woods Hole, nxorën mostra të varrosura qindra metra nën sipërfaqe për epoka të tëra. Këto mostra funksionojnë si një lloj kapsule kohore që ruan një regjistër të së kaluarës së Tokës.
“Bërthamat e akullit janë si makina kohore që u lejojnë shkencëtarëve të shohin se si dukej planeti ynë në të kaluarën. Bërthamat e Allan Hills po na ndihmojnë të udhëtojmë prapa në kohë shumë më larg sesa mendonim të ishte e mundur”, tha ajo.
Zona e Allan Hills është veçanërisht e vlefshme për shkak të përqendrimit të të ashtuquajturit akull blu. Ky akull është ngjeshur aq shumë me kalimin e kohës sa flluska më të mëdha ajri janë shtrydhur prej tij dhe kristalet e akullit janë rritur më shumë. Kjo bën që akulli të thithë gjatësi vale më të kuqe të dritës, duke i dhënë asaj një nuancë karakteristike blu. Më e rëndësishmja, zona nuk ka më akumulim bore, kështu që akulli më i vjetër është shumë më afër sipërfaqes sesa diku tjetër në Antarktidë.
Si pjesë e projektit COLDEX, shkencëtarët shpuan tri bërthama akulli nga thellësitë 150, 159 dhe 206 metra. Ata shpresonin të gjenin akull mjaftueshëm të vjetër për të studiuar klimën e epokës së Pliocenit, e cila përfundoi rreth 2.6 milionë vjet më parë.
“Ne e dinim që akulli në këtë rajon ishte i vjetër”, tha drejtori i COLDEX, Ed Brook. “Fillimisht shpresonim të gjenim akull deri në 3 milionë vjet të vjetër ose pak më të vjetër, por ky zbulim tejkaloi pritjet tona.”
Pas datimit të mostrave duke përdorur metodën e izotopit të argonit, ata zbuluan se mostra më e thellë përmbante akull rreth 6 milionë më parë, duke e vendosur në fund të epokës së Miocenit. Mostrat e tjera ishin më të reja, duke u dhënë shkencëtarëve një sërë të dhënash që përfshinin fundin e Miocenit dhe pjesën më të madhe të Pliocenit.
Analiza e izotopeve të oksigjenit zbuloi se Antarktida ishte rreth 12 gradë Celsius më e ngrohtë se sa është sot 6 milion vjet më parë, dhe procesi i ftohjes në temperaturat e sotme ishte gradual, jo i menjëhershëm. Hapi tjetër për studiuesit është rindërtimi i përbërjes së atmosferës së Tokës nga ajo periudhë për të përcaktuar se cilat gazra serrë ishin të pranishme dhe në çfarë përqendrimesh.
