Nga Nijazi Halili
Hasan Prishtina nuk është thjesht një emër në historinë shqiptare, por një simbol i vizionit politik, guximit intelektual dhe sakrificës së pakompromis për çlirimin dhe emancipimin kombëtar të shqiptarëve. Ai përfaqëson një figurë kyçe në historinë moderne të kombit shqiptar, veçanërisht në periudhën e përpjekjeve për autonomi dhe më pas për pavarësi, duke mbetur një nga titujt më të ndritur të historisë kombëtare shqiptare.
Hasan Prishtina u shqua për angazhimin e tij politik në një periudhë tepër të trazuar të shekullit XX. Me origjinë nga Prishtina dhe me formim të thellë intelektual në Perëndim, ai ishte një ndër mendimtarët më të përparuar të kohës së tij, i cili e kuptoi qartë nevojën për emancipim politik, arsimor dhe kombëtar të shqiptarëve brenda Perandorisë Osmane dhe më vonë në përballje me shtetet fqinje që synonin territoret shqiptare.
Ai ishte një ndër organizatorët kryesorë të Kryengritjes së Përgjithshme të vitit 1912, e cila çoi në Shpalljen e Pavarësisë së Shqipërisë. Kontributi i tij nuk kufizohej vetëm në veprimin ushtarak, por edhe në nivel diplomatik, ku ai kërkoi me ngulm përfaqësimin e shqiptarëve dhe njohjen e të drejtave të tyre legjitime në arenën ndërkombëtare.
Hasan Prishtina e kuptoi se liria nuk ishte e plotë pa dije dhe pa vetëdije. Prandaj, ai mbështeti fuqimisht arsimin shqip, organizimin politik dhe ndërtimin e një shteti të së drejtës. Ishte përkrahës i lëvizjes për hapjen e shkollave shqipe dhe për përdorimin e gjuhës shqipe në administratë dhe në institucione publike.
Në këtë kontekst, Hasan Prishtina e përjetëson figurën e politikanit që përpiqet të krijojë bazat institucionale të kombit, duke mos u mjaftuar me lirinë formale, por duke e parë atë si një proces të vazhdueshëm emancipues.
Sakrifica e Hasan Prishtinës për kombin ishte e plotë. Ai u vra më 1933 në Selanik nga një atentator me porosi politike, por figura e tij mbeti gjallë në ndërgjegjen kombëtare si një martir i idealit shqiptar, një figurë që i përkiste më shumë të ardhmes së kombit sesa të tashmes së tij.
Duke e parë në këtë dritë, Hasan Prishtina përfaqëson një titull të çelësuar për kombin – një model i patriotizmit modern, i angazhimit për të drejtën, për shtetin ligjor dhe për bashkimin kombëtar. Emri i tij nuk është thjesht një përmendje historike, por një frymëzim për brezat e rinj, për t’u përballur me sfidat e së tashmes me të njëjtin idealizëm dhe përkushtim që ai tregoi dikur.
