A mund të ketë përdorur një faraon egjiptian apo një perandor kinez ndonjë pije të fortë për të ndërtuar mbretërinë e tij? Edhe pse nuk i dimë bëmat e udhëheqësve të lashtë të dehur, nuk ka asnjë dyshim që alkooli ka qenë i dashur për shoqërinë për mijëra vjet. Disa studiues kanë shkuar aq larg sa të pretendojnë se alkooli ndihmoi në krijimin e shoqërive, një ide e njohur si “hipoteza e të dehurit”.
Një studim i ri, i botuar në Humanities and Social Sciences Communications, mbështet hipotezën e të dehurit, duke gjetur një lidhje midis alkoolit dhe shoqërive komplekse. Dëshmitë nëpër shumë kultura tregojnë se në kohët e lashta, alkooli ishte shumë më tepër sesa thjesht një mënyrë e lëngshme për t’u çlodhur.
Hipoteza e të dehurit duket se ka bazë, nëse u referohemi të dhënave historike. Qytetërimet e hershme njiheshin për dashurinë ndaj pijeve të ndryshme, si birra, vera dhe hidromeli.
Shoqëritë e hershme mesdhetare ishin të lidhura ngushtë me verën, e cila u bë një mall i rëndësishëm tregtar në të gjithë rajonin. Megjithatë, somelierët në Greqinë e lashtë shpesh preferonin shijen e verës pa efektet dehëse, ndaj e hollonin me ujë për të mbajtur mendjen e kthjellët.
Në Kinën e Epokës së Bronzit, alkooli përdorej në ceremoni funerale, ku enë të mbushura me pije të fermentuara nga drithërat ofroheshin për paraardhësit me shpresën se do sillnin pasuri dhe pushtet për të gjallët.
Në perandorinë Inka, alkooli dukej se ishte një barazues i madh. Çiça, një pije e fermentuar me bazë misri, shpërndahej në festat e sponsorizuara nga shteti, duke bashkuar sundimtarët me njerëzit e zakonshëm.
Në studimin e ri, studiuesit analizuan të dhëna për konsumin e pijeve të fermentuara nga një kampion global prej 186 shoqërish jo-industriale.
“Për të kuptuar lidhjen midis alkoolit dhe kompleksitetit kulturor, përdorëm modele statistikore që marrin parasysh shpjegime të ndryshme të mundshme për atë që ka ndodhur. Këto metoda shkakësore na ndihmuan të ndajmë rolin e alkoolit nga faktorë të tjerë kyç që mund të ndikojnë strukturat politike, si intensiteti i bujqësisë dhe produktiviteti mjedisor,” tha Angela Chira, bashkautore e studimit dhe hulumtuese në Institutin Max Planck për Antropologji Evolutive.
Studiuesit shqyrtuan shoqëri me shkallë të ndryshme kompleksiteti politik, nga ato “acefale” që nuk kishin autoritet qendror, deri te shtete të mëdha të organizuara në disa nivele administrative. Duke përdorur informacionin nga të gjitha këto shoqëri, ata ndërtuan një bazë të dhënash mbi praninë e pijeve indigjene me përmbajtje të ulët alkooli, si birrat me bazë drithërash dhe verërat me bazë frutash.
Studiuesit gjetën një marrëdhënie pozitive midis pijeve të fermentuara dhe nivelit më të lartë të kompleksitetit politik, megjithëse vërejtën që kjo lidhje dobësohej kur përfshihej bujqësia si faktor ndërhyrës. Ata argumentojnë se, në shumicën e rasteve, prodhimi i alkoolit është pasojë ose nënprodukt i bujqësisë, më shumë sesa shkaku i saj.
Edhe pse pijet e fermentuara mund të prodhohen edhe nga bimë të egra të mbledhura nga gjahtarët grumbullues, vetëm me zhvillimin e bujqësisë shoqëritë mund të shfrytëzonin përfitimet e alkoolit në shkallë të gjerë.
Falë bujqësisë, alkooli u bë një pjesë thelbësore e strukturës shoqërore në shumë mënyra. Për klasat e ulëta, ndihmonte në rritjen e kohezionit social përmes pjesëmarrjes në festa. Ndërkohë, udhëheqësit e përdornin për të ndërtuar aleanca, për të fituar prestigj shoqëror dhe për të motivuar punëtorët.
Është vërtetuar se ndonjëherë alkooli mund të krijonte trazira në shoqëri, por studiuesit theksojnë se në kohët e lashta përfitimet sociale shpesh i tejkalonin efektet negative të dehjes. / Discover Magazine
