Nga Agim Baçi
Shumë vendime për jetën tonë i kemi dhuratë nga të tjerët. Janë marrë nga të tjerë, shpesh pa qenë ne aty, pa mundur të flasim, e shpesh pa qenë të aftë t’i kuptojmë. Gjithçka nis të qartësohet kur ne kuptojmë se jemi pjesë e lumit të nisur kohë më parë, me përpjekjet tona për t’i ndryshuar rrjedhë, pa ditur se “shenjat nga do kalojë lumi” janë vendosur më parë. E megjithatë, nën pasurinë më të madhe të njeriut – kurajën për të ndryshuar- ne vijojmë të bëjmë përpjekjen tonë. Një përpjekje që ka nevojë që të kalojë përmes disa pyetjeve për vetveten: Nga vijmë? Kujt gjuhe të brendshme i përkasim? Ku duhet të ndalim për të kuptuar udhën që morëm? Kë dhe çfarë nuk duhet të shmangim në jetët tona për të kuptuar se cilët jemi?
Përballë këtyre pyetjeve edhe “Malet” e Khaled Hosseinit oshtijnë, sepse kërkojnë nga gjithsecili prej nesh përgjigje. Një përgjigje që mund të vijë në gjuhë të njëjtë shpirtërore edhe pse mund të flitet në Paris, SHBA, Kabul, Greqi, Pakistan apo gjetkë. Është një sprovë e Hosseinit për të shpjeguar gjuhën universale të njeriut – një gjuhë që nuk ka kufij fonetik, por vetëm shpirtëror.
Rrëfimi i Khaleid Hossein, si një rreth që ka në të njëjtin vend pikën zero dhe fundin, e fton njeriun njeriun t’i japë emër asaj që ka, asaj që zotëron. Sepse nëse arrijmë t’i themi vetes të vërtetën për gjendjen tonë, duket sikur jemi edhe të sapolindur, por edhe të gatshëm të udhëtojmë, pa patur frikë. Sepse janë me fat ata që e takojnë vetveten, si një domosdoshmëri për të bërë malet të heshtin. Ndryshe, për aq kohë sa udhëtimi nuk ka arritur drejt pranimit të gjendjes sonë, malet rreth nesh do oshtijnë- një oshtimë që mund të dëgjohet nga Shadbagu i paekzistueshëm e deri në metropolet e vërteta të botës,- Paris, San Françisko e Marid.
Hossein na rrëfen plot emocion se si, në një ndarje pa fjalë dhe një një bashkim pa fjalë arrijnë të japin shpesh hapësirën e pathënë mes njerëzve. Një hapësirë që kërkon fjalën tonë, fjalën që duhet ta themi, nëse vendosim të shërojmë jo vetëm veten tonë por edhe ata që duam. E tillë është historia e Abdullait dhe Pahrit, si dy pika të një rrethi, fillim-fund, që nis me parantezën e një përralle mahnitëse, ku na rrëfehet se pa sakrificë nuk mund të ketë dashuri për askënd. Por kjo është edhe forca e madhe e njeriut- që ka mundur të dojë të mirën e dikujt edhe duke sakrifikuar nga vetvetja.
Nuk është një roman në vazhdën e dy romaneve të para, si “Gjuetari i balonave” apo “Një mijë diej vezullues” që i zbuluan botës Kabulin, jetën e afganit në një sprovë mbijetese. Tashmë Hossein e ka nxjerrë afganin e tij jashtë Kabulit, dhe ka futur brenda atij qyteti njerëz nga e gjithë bota. Si për të thënë që ata mund të jetojnë në botë e bota mund të jetojë me ta. Sepse më së pari kemi shumë për t’i dhënë njëri-tjetrit. Sepse gjërat ndryshe na pasurojnë, na vënë syzet e jetës, për të parë tek tjetri mundësinë për të qenë si ai- madje si tjetri që nuk e kemi menduar apo imagjinuar kurrë.
E megjithatë, të tri romanet e Hosseinit i lidh një fije e hollë, por e rëndësishme për të mbajtur botën gjallë- gjetja e vetvetes tek tjetri. Plotësimi i vetes duke dashur dikë tjetër kur ti nuk ke mundur të shpalosësh vetveten për një ose një milion arsye, pak rëndësi ka. Një mesazh që vjen përballë një brezi që po tronditet nga largësitë mes njerëzve edhe pse shihen përditë, ku indiferenca jonë ka vënë në pikëpyetje shpalosjen e dashurisë për tjetrin, për njeriun, për atë që mundet të bëjë atë që nuk arrite ti vetë. Sepse ndoshta fati nuk ishe me ty, nuk të caktoi ty të laheshe në lumin e triumfit. Por nëse ke dashur që dikush të vendoste për ty më të mirën, a nuk vlen që ti t’i japësh mundësi dikujt, nëse mundesh?
Të dish të duash dikë mbetet arti më i vështirë- por, ama, mbetet i vetmi art që mban njeriun në krahun e Njerëzores. Hossein ia ka arritur të rradhisë një rrëfim plot emocion në këtë poezi të rëndësishme të Njeriut për Njeriun.
