Një planet i humbur prej kohësh që ndihmoi në krijimin e Hënës mund të jetë formuar shumë më afër Diellit nga sa mendonin dikur shkencëtarët, sipas një studimi të ri.
Shkencëtarët kanë zbuluar se Theia, planeti i lashtë që besohet se ka ndihmuar në formimin e Hënës, ka shumë të ngjarë të ketë origjinën nga Sistemi i brendshëm Diellor.
Për dekada të tëra, shpjegimi kryesor për lindjen e Hënës ka qenë se Theia goditi Tokën e hershme rreth katër miliardë e gjysmë vjet më parë.
Mbeturinat nga ajo përplasje formuan Hënën, me materialin nga Theia që përfundoi në të dy trupat.
Ideja, e njohur si teoria e impaktit gjigant, është diskutuar që kur mostrat e para të Apollos u analizuan më shumë se 50 vjet më parë.
Megjithatë, Theia u zhduk miliarda vjet më parë, duke mos u lënë shkencëtarëve asnjë provë kimike të drejtpërdrejtë për të mbështetur hipotezën. Origjina dhe përbërja e saj e saktë kanë mbetur të vështira për t’u përcaktuar.
Tani, një ekip astronomësh në Francë, Gjermani dhe Shtetet e Bashkuara kanë analizuar shkëmbinjtë e lashtë hënorë dhe tokësorë për të gjetur se nga erdhi Theia.
“Një nga gjërat në lidhje me këtë hulumtim që e bën atë kaq emocionues nuk është vetëm se ndihmon në krijimin e një pamjeje të asaj që i ndodhi Tokës katër miliardë e gjysmë vjet më parë, por gjithashtu është në gjendje të përcaktojë pothuajse saktësisht se nga erdhi ky objekt”, tha Jake Foster, një astronom në Observatorin Mbretëror Greenwich, në Mbretërinë e Bashkuar, i cili nuk ishte i përfshirë në studim.
“Po flasim për një planet që nuk ekziston më. Theia nuk ka ekzistuar prej 4.5 miliardë vjetësh. Në thelb është avulluar plotësisht, megjithatë me një sasi të mirë saktësie, ne mund të kuptojmë se nga ka ardhur”, shtoi ai.
Inxhinieri e kundërt
Ekipi i kërkimit përdori shkëmbinj të mbledhur në Tokë dhe mostra të sjella nga sipërfaqja hënore nga astronautët e Apollos për të shqyrtuar izotopet e tyre.
Këto izotope veprojnë si gjurmë gishtash kimike. Shkencëtarët e dinin tashmë se shkëmbinjtë e Tokës dhe të Hënës janë pothuajse identikë në raportet e tyre të izotopeve metalike.
Megjithatë, kjo ngjashmëri e ka bërë të vështirë të mësosh shumë rreth Theia-s, sepse ka qenë e vështirë të ndash materialin nga Toka e hershme dhe materialin nga impaktori.
Hulumtimi i ri synon një lloj inxhinierie të kundërt planetare.
Duke shqyrtuar izotopet e hekurit, kromit, zirkonit dhe molibdenit, ekipi modeloi qindra skenarë të mundshëm për Tokën e hershme dhe Theian, duke testuar se cilat kombinime mund të prodhonin nënshkrimet e izotopeve që shihen sot.
Meqenëse materialet më afër Diellit u formuan në temperatura dhe kushte të ndryshme sesa ato më larg, këto izotope ekzistojnë në modele paksa të ndryshme në rajone të ndryshme të Sistemit Diellor.
Duke krahasuar këto modele, studiuesit arritën në përfundimin se Theia ka shumë të ngjarë të ketë origjinën në Sistemin Diellor të brendshëm, madje edhe më afër Diellit sesa Toka e hershme. Më parë, disa shkencëtarë besonin se Theia mund të jetë formuar më larg në Sistemin Diellor sesa në Tokë.
Shpresohet që kjo analizë të zgjerohet në kërkimet e ardhshme mbi mënyrën se si planetët rriten, përplasen dhe evoluojnë në fazat e hershme të një sistemi diellor.
Për më shumë informacion mbi këtë histori, shikoni videon në media player-in më sipër.
