Ministeriali i Energjisë së BE-së ka vendosur të ndëshkojë qeverinë shqiptare duke dalë me një vendim më 18 Dhjetor për skualifikimin e Shqipërisë; sa i takon detyrave që qeveria shqiptare ishte zotuar t’i realizonte në sektorin e energjisë.
Vendimi thotë se qeveria shqiptare duhet të raportojë gjatë vitit 2026 se çfarë hapash do ndërrmarë në korrigjimin e problemeve të konstatuara në politikat e Energjisë.
Aferat korruptive Rama–Balluku kanë tejkaluar tashmë Shqipërinë, ato kanë prekur edhe interesa strategjike të vendit si dhe është një sinjal i fortë për ngadalësimin e proceseve integruese për shkak aferave korruptive.
Po si erdhëm deri këtu?
Belinda Balluku, numri dy i qeverisë shqiptare të cilën Edi Rama nuk po pranon t’ia dorëzojë drejtësisë dyshohet për ndërhyrje dhe favorizime, përveç sektorit të infrastrukturës si Tuneli i Llogarasë dhe Unaza e Madhe e Tiranës, edhe në sektorin e energjisë për:
1.TEC-i i Roskovecit, ku dyshohet si investitore dhe një koorporatë ruse
2. Anijet Energjitike, “Tigrat” në Vlorë
3.Destabilizimi i linjave të interkonjeksionit evropian për shkak të lidhjeve korruptive.
Sinjali i parë për pasojat që do të kishte Shqipëria për shkak të aferave korruptive Rama – Balluku u dha nga SHBA, e cila zgjodhi Greqinë si ‘nyjën energjitike’ të rajonit, kur në nëntor të këtij viti kompania ‘Exxon Mobil’ dhe ‘Helleniq Energy’ nënshkruan marrëveshjen për fillimin e shpimeve në Detin Jon në prani të Kryeministrit Kyriakos Mitsotakis dhe Sekretarit amerikan të Energjisë, Chris Wright. Ky ishte sinjali i parë se propaganda e Belinda Ballukut dhe ish-ambasadores Yuri Kim për “fillimi i epokës së artë të gazit për Shqipërinë”, ku u propagandua se sipas planit, TEC-i i Vlorës do të shndërrohej në një nyjë rajonale për gazin amerikan dhe Vlora do të bëhej “port energjetik i Ballkanit”. Gjë e cila rezultoi në një mega aferë korruptive që çuditi rajonin dhe la Shqipërinë jashtë investimeve në sektorin energjitik.
1.Po çfarë do të thotë përjashtimi i Shqipërisë nga BE në terma politikë dhe institucionalë
Përjashtimi i Shqipërisë nga proceset e energjisë të BE-së përbën një ndëshkim politik dhe institucional, që sinjalizon mungesë besueshmërie në përmbushjen e angazhimeve të marra. Shqipëria humb statusin e saj si palë aktive në vendimmarrje dhe dialog teknik në sektorin energjetik, duke u pozicionuar përkohësisht si vend “nën vëzhgim” dhe jo si partner i barabartë. Kjo dobëson pozitën negociuese të vendit në raport me BE-në dhe dërgon një mesazh negativ për seriozitetin e reformave strukturore.
2. Ndikimi në procesin e integrimit evropian
Energjia është një nga sektorët kyç të ‘acquis communautaire’ dhe lidhet drejtpërdrejtë me kapitujt e integrimit. Përjashtimi tregon se Shqipëria po mbetet pas në harmonizimin e legjislacionit dhe praktikave me standardet evropiane. Kjo mund të sjellë:
-ngadalësim të hapjes ose avancimit të kapitujve përkatës;
-rritje të skepticizmit të vendeve anëtare ndaj progresit të përgjithshëm të Shqipërisë;
-vendosje të kushteve shtesë për hapa të ardhshëm në negociata.
3. Kosto ekonomike dhe financiare
Kostot ekonomike janë të shumta dhe afatgjata:
Humbje e aksesit në mekanizma mbështetës financiarë, fonde apo instrumente teknike që lidhen me tranzicionin energjetik.
Rritje e pasigurisë për investitorët, veçanërisht në energjitë e rinovueshme, pasi përjashtimi sinjalizon paqëndrueshmëri rregullatore dhe institucionale.
Kosto më të larta të financimit, pasi projektet energjetike mund të perceptohen si më të rrezikshme.
Mundësi të humbura për integrim në tregun rajonal dhe evropian të energjisë, çka ndikon drejtpërdrejtë në çmimet, konkurrencën dhe sigurinë energjetike.
4. Pasoja për sigurinë energjetike
Shqipëria, e varur ndjeshëm nga burimet hidrike, ka nevojë për diversifikim dhe bashkëpunim rajonal. Përjashtimi:
-dobëson koordinimin rajonal në menaxhimin e krizave energjetike;
-kufizon qasjen në mekanizma solidariteti në raste emergjencash;
-rrit rrezikun e ekspozimit ndaj luhatjeve të tregut dhe kushteve klimatike.
5. Kosto institucionale dhe reformuese
Vendimi nxjerr në pah dobësi strukturore në qeverisjen e sektorit energjetik, si:
-vonesa në zbatimin e reformave;
-mungesë transparence dhe kapacitete të pamjaftueshme rregullatore;
-probleme në zbatimin e legjislacionit dhe funksionimin e tregut të lirë të energjisë.
Detyrimi për të raportuar në vitin 2026 do të thotë se Shqipëria është nën monitorim të shtuar, dhe çdo dështim i mëtejshëm mund të sjellë masa më të rënda ose përjashtim afatgjatë.
6. Çfarë kërkohet për rikthim në përputhje
Rikthimi nuk është automatik, por kërkon:
-reforma konkrete dhe të matshme në sektorin energjetik;
-forcim të pavarësisë dhe kapaciteteve të institucioneve rregullatore;
-harmonizim real, jo formal, me politikat dhe standardet e BE-së;
-transparencë dhe llogaridhënie në zbatimin e politikave.
Si përfundim kostot e aferave korruptive të Ramës e Ballukut do t’i paguajnë qytetarët shqipëtarë
Sepse, në thelb, përjashtimi i Shqipërisë nga proceset e energjisë nuk është thjesht një masë teknike, por një alarm strategjik. Kostoja nuk matet vetëm në humbje fondesh apo përfitimesh afatshkurtra, por në dëmtim të besueshmërisë, rrezik për sigurinë energjetike dhe ngadalësim të integrimit evropian. Vendimi e vendos Shqipërinë përballë një zgjedhjeje të qartë: ose ndërmerr reforma të thella dhe të qëndrueshme, ose rrezikon të mbetet e izoluar në një sektor jetik për zhvillimin ekonomik dhe politik të vendit. A mund ta zgjidhë më këtë alarm strategjik kombëtar një qeveri që e ka krijuar? Përgjigja është e kuptushme për këdo./syri
