Bota e kinematografisë humbi këtë të martë, 16 shtator, një prej ikonave të saj! Robert Redford u shua në moshën 89-vjeçare. “Redford ndërroi jetë më herët gjatë ditës në Sundance, në malet e Utah-it, vendi që e donte, i rrethuar nga ata që e donin”, konfirmoi publicisti i tij.
Aktori, që më pas u bë regjisor, ka luajtur në filma si Butch Cassidy and The Sundance Kid dhe All The President’s Men. Ndërsa themeloi Festivalin e Filmit Sundance, i cili zhvillohet çdo vit në Utah që nga viti 1978.
Reagimet për humbjen e Redfordit kanë qenë të shumta. Që nga presidenti amerikan Donald Trump, te Hillary Clinton, aktorja Meryl Streep, Jane Fonda, Colman Domingo, Jamie Lee Curtis, Ron Howard, Stephen King etj.
Meryl Streep e kujtoi kolegun e saj nga filmi Out of Africa në një homazh prekës, duke thënë se “një nga luanët ka ndërruar jetë”. Streep dhe Redford punuan së bashku në filmin e vitit 1985, me regji të Sydney Pollack. Filmi fitoi disa çmime Oscar, përfshirë edhe atë për filmin më të mirë.
Jane Fonda, e cila e ndau ekranin me Robert Redfordin në disa raste, e cilësoi atë si një “njeri të mrekullueshëm në çdo aspekt”.
“Nuk mund të ndal së qari. Ai kishte shumë rëndësi për mua dhe ishte një njeri i bukur në çdo kuptim të fjalës. Ai përfaqësonte një Amerikë për të cilën duhet të vazhdojmë të luftojmë. Të dy ndërtuam një miqësi të qëndrueshme pas bashkëpunimeve në disa filma, përfshirë debutimin e Redfordit në kinematografi në vitin 1960, kur ai luajti një rol të vogël në Tall Story”, tha aktorja. Fonda ka pranuar më parë se binte në dashuri me të sa herë punonin bashkë.
Regjisori Ron Howard e përshkroi Redfordin si “një figurë kulturore me ndikim të madh”. Në një postim në platformën X, Howard vlerësoi “zgjedhjet krijuese” të Redfordit si aktor, producent dhe regjisor, si dhe punën e tij për krijimin e Festivalit të Filmit Sundance.
Autori Stephen King e përshkroi regjisorin si “pjesë e një Hollivudi të ri dhe emocionues në vitet ’70 dhe ’80”. “Vështirë të besohet se ishte 89 vjeç”, tha King.
Presidenti amerikan Donald Trump u informua për vdekjen e Redfordit nga gazetarët, para se të hipte në helikopterin presidencial Marine One për udhëtimin e tij drejt Mbretërisë së Bashkuar.
“Robert Redford pati disa vite ku nuk kishte askënd më të mirë”, tha Trump.
Trump nuk iu referua kritikave që Redford i kishte bërë më parë gjatë presidencës së tij, ku e kishte përshkruar atë si “i ngjashëm me një diktator” në një opinion për NBC në vitin 2019.
“Ndonëse kemi dallime, toleranca dhe respekti i përbashkët për të vërtetën, sundimi i ligjit dhe liria e shtypit janë vlera thelbësore që janë kërcënuar nga një njeri i vetëm”, kishte shkruar Redford në atë kohë.
Ish-sekretarja e shtetit, Hillary Clinton, tha se Robert Redford ishte një “ikonë e vërtetë amerikane.”
“Gjithmonë e kam admiruar Robert Redfordin, jo vetëm për karrierën e tij legjendare si aktor dhe regjisor, por edhe për atë që bëri më pas. Ai mbështeti vlerat progresive si mbrojtja e mjedisit dhe aksesin në art, ndërsa krijoi mundësi për gjeneratat e reja të aktivistëve dhe kineastëve”, tha Clinton në një postim në X.
Postimi shoqërohej me një fotografi të saj si Zonja e Parë dhe bashkëshortit të saj, Bill Clinton, teksa i dorëzonin Redfordit Medaljen Kombëtare të Arteve në vitin 1997.
Robert Redford ishte një yll kinemaje, por për kineastët e pavarur, ai ishte shumë më tepër. Instituti Sundance ishte një pikë kthese për shumë regjisorë të rinj. Të pranoheshe në festival ose të punoje në laboratorin e Sundance për të zhvilluar një film, do të thoshte mentorim, vëmendje dhe mundësi reale. Shumë nga filmat që sot arrijnë deri në çmimet Oscar, janë ndihmuar që në hapat e parë nga Sundance.
Redford themeloi organizatën jofitimprurëse Instituti Sundance në vitin 1981. Në faqen zyrtare thuhet se synimi i tij ishte të “ndihmonte pavarësinë, rrezikun dhe zërat e rinj në kinemanë amerikane.”
Në vitin e parë, dhjetë kineastë të rinj u ftuan në resortin Sundance për të punuar në projektet e tyre me shkrimtarë, regjisorë dhe aktorë të afirmuar. Në vitin 1985, Instituti mori kontrollin e Festivalit Amerikan të Filmit, duke shfaqur 86 filma atë vit.
Në një intervistë për BBC-në në vitin 2014, Redford tha: Nuk doja ta bëja në New York apo Los Angeles. Thashë: Le ta bëjmë në Utah, le ta bëjmë të vështirë për t’u arritur. Le ta bëjmë të çuditshëm. E nisëm Sundance si një vend ku mund të zhvilloheshin artistë të rinj, me qëllimin për të krijuar një komunitet dhe për t’u dhënë atyre një platformë për veprat e tyre. Nuk mendoj se misioni ynë ka ndryshuar. 30 vjet më parë këta njerëz nuk kishin ku të shkonin. Tani, jam shumë krenar që regjisorët e Gravity dhe American Hustle, Alfonso Cuarón dhe David O. Russell, dolën nga Sundance dhe tani janë pjesë e industrisë kryesore.
Robert Redford luajti dhe drejtoi një listë të gjatë filmash, përfshirë drama klasike, filma aksion dhe role romantike.
Rolet e paharrueshme si aktor
Butch Cassidy and the Sundance Kid (1969) – Redford shkëlqeu përkrah Paul Newman në rolin e një prej banditëve më të famshëm të Perëndimit.
The Sting (1973) – Dyshja Redford–Newman u ribashkua në këtë komedi kriminale, që fitoi çmimin Oscar për Filmin më të Mirë.
All the President’s Men (1976) – Në këtë thriller politik të bazuar në ngjarje të vërteta, Redford dhe Dustin Hoffman luajtën rolin e gazetarëve të Washington Post, që hetuan skandalin e Watergate.
Out of Africa (1985) – Redford bashkëpunoi me Meryl Streep në këtë romancë epike të vendosur në Kenia koloniale.
The Natural (1984) – Ai luajti rolin e një bejzbollisti me talent të jashtëzakonshëm në këtë dramë sportive me elemente fantastike.
All Is Lost (2013) – Një performancë solo e jashtëzakonshme ku Redford portretizon një detar në betejë me natyrën, i vetëm në mes të oqeanit.
The Old Man & the Gun (2018) – Në atë që u përshkrua si roli i tij i fundit, Redford luajti një kriminel të moshuar që nuk hoqi kurrë dorë nga jeta e arratisë.
Të tjera role të njohura përfshijnë:
Barefoot in the Park (1967) – Një komedi romantike me Jane Fonda, ku Redford interpreton një të sapomartuar që përballet me sfidat e jetës martesore.
Jeremiah Johnson (1972) – Një aventurë dramatike ku Redford luan një veteran të Luftës Meksiko-Amerikane që zgjedh të jetojë si malësor.
Three Days of the Condor (1975) – Një thriller politik ku Redford është një analist i CIA-s që zbulohet dhe ndiqet pas një sulmi ndaj zyrës së tij.
The Horse Whisperer (1998) – Redford jo vetëm që luan rolin kryesor, por edhe regjinë në këtë film për një njeri që ka aftësinë të kuptojë dhe shërojë kuajt.
Captain America: The Winter Soldier (2014) – Në një kthesë të papritur të karrierës, Redford iu bashkua universit së superheronjve të Marvel, në rolin e një zyrtari të lartë të SHIELD.
Regjia, një tjetër sukses i madh
Robert Redford nuk ishte vetëm aktor, por edhe një regjisor i suksesshëm, duke fituar vlerësime të shumta për punën e tij pas kamerës.
Ordinary People (1980) – Debutimi i tij si regjisor, që fitoi katër çmime Oscar, përfshirë Filmin më të Mirë dhe Regjinë më të Mirë.
A River Runs Through It (1992) – Një dramë familjare me Brad Pitt, e vendosur në Montana, që u vlerësua për ndjeshmërinë dhe bukurinë vizuale.
Quiz Show (1994) – Një dramë historike mbi skandalet e shfaqjeve me kuize televizive në vitet 1950.
