Zyra e prokurorit publik në Milano ka hapur një hetim të thelluar mbi pretendimet se qytetarët italianë udhëtuan në Bosnjë dhe Hercegovinë në “safari snajperësh” (Sniper Safari) gjatë luftës në fillim të viteve 1990.
Italianët dhe të tjerë dyshohet se kanë paguar shuma të mëdha parash për të qëlluar civilët në qytetin e rrethuar të Sarajevës.
Padia në Milano u ngrit nga gazetari dhe romancieri Ezio Gavazzeni, i cili përshkruan një “gjueti” nga “njerëz shumë të pasur” me një pasion për armët që “paguanin për të qenë në gjendje të vrisnin civilë të pambrojtur” nga pozicionet serbe në kodrat përreth Sarajevës.
Tarifa të ndryshme u ngarkuan për të vrarë burra, gra ose fëmijë, sipas disa raporteve. Shumat arrinin deri në 80 mijë euro dhe shtoheshin nëse lejohej që fëmijë të vegjël të qëlloheshin gjithashtu.
Më shumë se 11 mijë njerëz vdiqën gjatë rrethimit brutal katërvjeçar të Sarajevës.
Jugosllavia u shkatërrua nga lufta dhe qyteti u rrethua nga forcat serbe dhe iu nënshtrua granatimeve dhe zjarrit të vazhdueshëm nga snajperët.
Akuza të ngjashme për “gjuetarë njerëzish” nga jashtë janë bërë disa herë gjatë viteve, por provat e mbledhura nga Gavazzeni, të cilat përfshijnë dëshminë e një oficeri të inteligjencës ushtarake boshnjake, tani po shqyrtohen nga prokurori italian i antiterrorizmit Alessandro Gobbis.
Akuza është vrasje.
Oficeri boshnjak me sa duket zbuloi se kolegët e tij boshnjakë mësuan për të ashtuquajturat safari në fund të vitit 1993 dhe më pas ia kaluan informacionin Inteligjencës ushtarake Sismi të Italisë në fillim të vitit 1994.
Përgjigja nga Sismi erdhi disa muaj më vonë, tha ai. Ata zbuluan se turistët “safari” do të fluturonin nga qyteti kufitar verior italian i Triestes dhe më pas do të udhëtonin drejt kodrave mbi Sarajevë.
“Ne i kemi dhënë fund kësaj dhe nuk do të ketë më safari,” iu tha oficerit, sipas agjencisë së lajmeve Ansa. Brenda dy deri në tre muajsh udhëtimet kishin ndaluar.
Ezio Gavazzeni, i cili zakonisht shkruan për terrorizmin dhe mafian, lexoi për herë të parë për turnetë me snajperë në Sarajevë tre dekada më parë kur gazeta italiane Corriere della Sera raportoi historinë, por pa prova të forta.
Ai u rikthye në temë pasi pa “Sarajevo Safari”, një film dokumentar nga viti 2022 nga regjisori slloven Miran Zupanic, i cili pretendon se ata që janë përfshirë në vrasje vinin nga disa vende, përfshirë SHBA-të dhe Rusinë, si dhe Italinë.
Gavazzeni filloi të gërmonte më tej dhe në shkurt u dorëzoi prokurorëve gjetjet e tij, të cilat thuhet se përbëjnë një dosje prej 17 faqesh që përfshin një raport nga ish-kryetarja e bashkisë së Sarajevës Benjamina Karic.
Një hetim në vetë Bosnjë duket se ka ngecur.
Duke folur për gazetën italiane La Repubblica, Gavazzeni pretendon se “shumë” morën pjesë në praktikë, “të paktën njëqind” gjithsej, me italianët që paguanin “shumë para” për ta bërë këtë, deri në 100 mijë euro në terma të sotëm.
Në vitin 1992, shkrimtari dhe politikani i ndjerë nacionalist rus Eduard Limonov u filmua duke qëlluar disa herë në Sarajevë nga një mitraloz i rëndë.
Ai po bënte një turne në pozicionet kodrinore nga udhëheqësi serb i Bosnjës Radovan Karaxhiç, i cili më vonë u dënua për gjenocid nga një gjykatë ndërkombëtare në Hagë.
Megjithatë, Limonov nuk pagoi për turizmin e tij të luftës. Ai ishte atje si një admirues i Karaxhiçit, duke i thënë atij: “Ne rusët duhet të marrim shembull nga ju”.
Prokurorët dhe policia italiane thuhet se kanë identifikuar një listë dëshmitarësh ndërsa përpiqen të përcaktojnë se kush mund të ketë qenë i përfshirë.
