Fermat e pemëve të Krishtlindjes në të gjithë botën po përdorin gjithnjë e më shumë dronë, inteligjencë artificiale (IA), imazhe satelitore dhe skanime me lazer për të menaxhuar fushat e tyre në mënyrë më efikase.
Ndërsa afrohet sezoni i Krishtlindjes, shitësit e pemëve përsëri mbushin rrugët dhe sheshet e qyteteve nëpër Evropë, duke vendosur rreshta me bredha të destinuar për shtëpi, zyra dhe hapësira publike.
Megjithatë, pas skenave të dukshme, mënyra se si këto pemë rriten po fillon të ndryshojë.
Në Danimarkë, disa fermerë kanë filluar të përdorin dronë për të kartografuar fushat e tyre dhe inteligjencën artificiale për të numëruar dhe matur pemët.
Danimarka është prodhuesi i dytë më i madh i pemëve të Krishtlindjes në Evropë pas Gjermanisë dhe eksportuesi më i madh në botë, sipas Shoqatës daneze të pemëve të Krishtlindjes.
Në një studim rasti të ndarë me Euronews, kompania serbe e IA-së, Agremo, tha se një fermë familjare e pemëve të Krishtlindjes në Danimarkë zëvendësoi numërimin manual tradicional me imazhe dhe analiza të bazuara në dronë dhe satelit, duke reduktuar kohën e kaluar nëpër fusha dhe duke kufizuar gabimet njerëzore.
IA e Agremo përdor mësimin makinerik dhe vizionin kompjuterik për të “mësuar softuerin se si duket pema,” dhe mund të mësojë të “njohë pemët në imazhet e dronit,” sipas Lukës Živković, kreut të shitjeve në Agremo.
Pemet e Krishtlindjes zakonisht marrin rreth një dekadë për t’u korrur. Ky cikël i gjatë rritjeje e bën monitorimin e rregullt të shëndetit, rritjes dhe rendimentit të pemëve thelbësor për fermerët.
Shumë fermerë më parë mbështeteshin te punëtorët që ectin nëpër fusha për të numëruar ose matur pemët manualisht, një proces që mund të zgjaste disa ditë dhe ende të jepte rezultate të pasakta.
Kompania serbe tha se sistemi i saj mund të kartografojë një plantacion prej 100 hektarësh brenda rreth 30 minutash dhe të numërojë pemët brenda 24 orësh me një saktësi deri në 98 për qind.
“Disa kopshte të mëdha me të cilat punojmë kanë mbi 100,000 pemë, kështu që matja dhe numërimi i tyre do t’u kërkonte fillimisht shumë punë dhe pastaj shumë kohë,” tha Živković.
Mjeti i IA-së gjithashtu u jep çdo peme një ID, duke mundësuar ndjekjen e rritjes dhe shitjeve.
‘Koha emocionuese për pemët e Krishtlindjes’
Ekspertët thonë se dronët mund t’i ndihmojnë fermerët të “kursen kohë dhe para,” pasi mund të operojnë në orët e hershme dhe të reduktojnë nevojën për punë manuale.
Në Shtetet e Bashkuara, Universiteti Shtetëror i Karolinës së Veriut mbështet fermerët përmes programit të tij të Zgjerimit të Pemëve të Krishtlindjes, që ofron udhëzime praktike bazuar në kërkime për industrinë lokale.
Karolina e Veriut është një nga shtetet kryesore prodhuese të pemëve të Krishtlindjes në vend, me rreth 33,000 akra (rreth 13,350 hektarë) në kultivim.
Në disa ferma, dronët tani po kryejnë punë që më parë kërkonin pesë deri në dhjetë persona, sipas William H. Kohlway IV, specialist në prodhimin e pemëve të Krishtlindjes në Universitetin e Shtetit të Karolinës në Shtetet e Bashkuara.
“Është një periudhë vërtet emocionuese për pemët e Krishtlindjes,” i tha Kohlway Euronews Next.
Ai shpjegoi se dronët kanë kaluar shpejt nga vegla eksperimentale në pajisje të përdorura çdo ditë gjatë tre deri pesë viteve të fundit, veçanërisht për kultivuesit më të mëdhenj. Disa prodhues po investojnë tani në shumë dronë bujqësorë për shkak të efikasitetit të tyre në terren.
Kohlway tha se rritja e shpejtë falet pjesërisht teknologjisë Light Detection And Ranging (LiDAR), një teknologji bazuar në lazer që mund të skanojë tërë plantacionet në detaje.
Dronët gjithashtu mund të kryejnë spërkatje të synuara, duke aplikuar plehra ose herbicide vetëm në pjesët e fushave që kanë nevojë.
“Në fakt, shumë nga ata që më parë kryenin kryesisht këto punë tani janë operatorë dronësh, dhe e duan sepse nuk duhet të mbajnë më çanta shpine. Thjesht lejojnë dronin të bëjë punën e rëndë,” tha Kohlway.
Ndryshe nga në Danimarkë, shumë pemë Krishtlindjeje në Karolinën e Veriut rriten në pjerrësi, ku makineritë konvencionale kanë vështirësi dhe rreziku i aksidenteve është më i lartë.
Dronët autonomë me bazë tokësore, në të vërtetë kositëse robotike, po zhvillohen për të punuar në zona që mund të jenë të vështira ose të rrezikshme për njerëzit.
“Kemi disa fusha pemësh me pjerrësi rreth 60–70 gradë. Shumë kositëse nuk mund ta përballojnë një pjerrësi kaq të madhe. Pra, ato që sapo kanë dalë janë kositëse të rënda, të tipit me shina tanke, që mund të përballojnë pjerrësitë tona,” tha Kohlway.
Kostoja e vërtetë
Pavarësisht premtimit, ekzistojnë pengesa.
Çmimi i dronëve luhatet rreth 25,600 euro, dhe softueri, së bashku me kërkesat për trajnim dhe rregullat e rrepta të aviacionit, mund ta bëjnë adoptimin e tyre të vështirë, veçanërisht për kultivuesit më të vegjël.
Shoqata Danimarkase e Pemëve të Krishtlindjes gjithashtu thotë se aktualisht “dronët përdoren nga kompanitë e mëdha vetëm për vlerësime të inventarit”.
“Kultivuesit danëz ndryshojnë shumë në madhësi, nga kompanitë e vogla familjare (5–10 hektarë) deri tek ndërmarrjet e mëdha me më shumë se 500 hektarë. Prandaj, sfidat e tyre janë të ndryshme, dhe mënyrat e përballimit të tyre po ashtu,” tha shoqata për Euronews Next në një deklaratë.
Megjithatë, ekspertët thonë se interesi po rritet.
“Pavarësisht këtyre pengesave të vogla, shumë njerëz po e shtyjnë fuqimisht përdorimin e këtyre teknologjive [dronëve],” tha Kohlway.
“Norma e adoptimit po rritet shpejt dhe ndërsa dronët përmirësohen çdo vit, çmimi ulet dhe kultivuesit tanë bëhen më të aftë teknologjikisht, është vërtet një gjë e shkëlqyer, sepse gjithashtu sjell gjeneratën e ardhshme të kultivuesve,” shtoi ai.
