Blloqet e projektuara posaçërisht u ulën javën e kaluar në anijen kozmike Shenzhou-21, së bashku me tre astronautët që përfunduan një mision gjashtëmujor.
Inspektimet fillestare sugjerojnë se mostrat i mbijetuan jashtëzakonisht mirë vitit të tyre në orbitë, duke ofruar atë që shkencëtarët e përshkruajnë si një provë të hershme premtuese të konceptit për ndërtimin hënor në të ardhmen.
“Pasi hapëm kapakun, zbuluam se mostrat ishin në gjendje të mirë. Nuk kishte asnjë gropë, vrimë apo defekte të tjera të dukshme që menduam se mund të kishin për shkak të ndikimeve të meteoritëve ose mbeturinave hapësinore”, tha Zhou Yan, profesor i asociuar në Universitetin e Shkencës dhe Teknologjisë Huazhong në Wuhan.
“Përveç kësaj, ngjyrat e tyre dukeshin pak më të çelëta se më parë. Duhen vlerësime të mëtejshme për të kuptuar arsyen”, shtoi ai.
34 blloqet e kthyera, secili me peshë rreth 100 gramë, u prodhuan duke përdorur materiale që imitojnë përbërjen e regolitit hënor.
Ato u ngjeshen nëpërmjet presimit të nxehtë, induksionit elektromagnetik dhe sinterimit me mikrovalë – teknika që u japin atyre një rezistencë ndaj shtypjes afërsisht tre herë më të madhe se tullat standarde, duke i bërë ato më të përshtatshme për mjedisin ekstrem të hapësirës.
A mund t’i zhbllokojnë këto tulla të vogla ambiciet hënore të Kinës?
“Disa nga mostrat që dërguam në hapësirë ishin të plota, ndërsa disa kishin qepje simetrike 45 gradë që i bëmë paraprakisht. Duke vepruar kështu, donim të shihnim se çfarë ndryshimesh do të pësonin ato në aspektin e vetive të tyre mekanike pas një viti në stacionin hapësinor”, tha Qin Yiheng, një student i diplomuar në universitetin e përfshirë në projekt.
Krahas forcës mekanike, eksperimenti po teston se si sjellja termike e tullave dhe rezistenca ndaj rrezatimit qëndrojnë pas ekspozimit të zgjatur. Një grup kontrolli paralel në Tokë do t’i ndihmojë studiuesit të përcaktojnë saktësisht se si kushtet e hapësirës e ndryshojnë materialin.
“Pas kthimit të grupit të tretë të mostrave, bazuar në krahasime më horizontale, ne mund të jemi në gjendje të zbulojmë një model dhe në fund të fundit të ndërtojmë një model, në mënyrë që të mund të parashikojmë se si do të duken ato pas pesë, 10 ose 20 vitesh shërbimi. Dhe përfundimisht, ne madje mund të parashikojmë ndryshime të mundshme në një mjedis hënor përmes kësaj analize”, shtoi Zhou.
Programi hënor i Kinës synon të zbarkojë astronautët në Hënë deri në vitin 2030 dhe të ndërtojë një version bazë të Stacionit Ndërkombëtar të Kërkimit Hënor të planifikuar deri në vitin 2035.
Për të ulur koston e jashtëzakonshme të transportimit të materialeve nga Toka, vendi synon të mbështetet shumë në burimet in situ, siç janë toka hënore, energjia diellore dhe mineralet sipërfaqësore.
